Powstańcze biografie

Nyka Ignacy

Nyka Ignacy (1899-1977), s. Michała i Katarzyny z domu Michalskiej. Ur. 7.05.1899 r. w Gogółkowie, w dawnym powiecie żnińskim. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Gogółkowie rozpoczął naukę w żnińskim gimnazjum, które ukończył w Rogoźnie Wielkopolskim w 1918 r. We wrześniu 1918 r. wcielono go do armii niemieckiej, z której zdezerterował jeszcze w listopadzie w czasie zamieszek podczas rewolucji w Niemczech. Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego w grudniu 1918 r. wstąpił do oddziału Jana Tomaszewskiego. Walczył na początku 1919 r. pod Żninem i Szubinem. Z dniem 2.02.1919 r. wstąpił do 1. Płk. Art. Ciężkiej w Poznaniu. Brał czynny udział w walkach pod Lwówkiem, Zbąszyniem i Lesznem. Po zwolnieniu z wojska w 1920 r., po zakończeniu działań na froncie polsko-bolszewickim, zapisał się na studia rolnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 13.02.1925 r. otrzymał dyplom inżyniera rolnictwa. Po odbytych studiach udał się na praktyki zawodowe do Czechosłowacji, Danii i Szwecji. W 1927 r. wziął w dzierżawę gospodarstwo rolne należące do kościoła katolickiego w Żninie i gospodarował na nim do wybuchu II wojny światowej.
W 1928 r. otrzymał nominację na stanowisko wójta gminy Żnin, a następnie zmienionej na Żnin-Zachód, którą piastował do lipca 1939 r. 17.08.1930 r. gościł na osobiste zaproszenie u prezydenta Ignacego Mościckiego w Spale, gdzie spożyli wspólnie kolację. W latach 1931-1939 pełnił funkcję prezesa Kółka Rolniczego w Żninie. Przed 1939 r. został zweryfikowany jako powstaniec wielkopolski przez Biuro DOK VII w Poznaniu pod nr 13938, jako członek koła kombatanckiego w Żninie. Podczas okupacji niemieckiej w 1940 r. został wysiedlony do Generalnej Guberni w okolice Rzeszowa. Od września 1943 r. do końca 1944 r. był kierownikiem gospodarstwa rolnego w Strzelinach w okolicach Buska-Zdroju. Na początku 1945 r. powrócił w rodzinne strony do Żnina, gdzie zastał zniszczone i zrabowane gospodarstwo rolne, które przed wybuchem wojny dzierżawił. Od 15.07.1958 r. do 31.08.1961 r. pracował w Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Żninie, a następnie od 19.09.1961 r. do 31.08.1972 r. jako nauczyciel w Zasadniczej Szkole Rolniczej w Żninie. 8.12.1973 r. został awansowany  za udział w Powstaniu Wielkopolskim na stopień ppor. rez.  Wojska Polskiego. Odznaczony m.in.: Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (1974) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1975). W 1927 r. zawarł związek małżeński z Walentyną Smorowską (1901-1985). Doczekał się 3 dzieci: Stanisława, Marii Ignacji oraz Walentego. Zmarł 5.04.1977 r. w Żninie. Pochowany w rodzinnym grobowcu Smorowskich na żnińskim cmentarzu parafialnym.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia : Archiwum ZKRP i BWP Oddział w Bydgoszczy, teczka osobowa Ignacego Nyki, sygn. 78/2407. Obecnie w CAW w Warszawie; Izba Patrona Zespołu Szkół im. Powstańców Wielkopolskich w Rynarzewie. Kopie dokumentów po I. Nyka (życiorys, zaświadczenia potwierdzające udział w powstaniu z 1936 r. podpisane przez Jana Tomaszewskiego, nominacja na stopień podporucznika WP z 1973 r., zaproszenie na kolację do Prezydenta RP z 1930 r.). Relacja wnuczki Anny Domagały – w archiwum autora.

powrót do poprzedniej strony | do góry