Powstańcze biografie

Nawrocki Ludwik

Nawrocki Ludwik (1893-1964), s. Andrzeja, rolnika, i Marii. Ur. 4.03.1893 r. w Popowie, w dawnym powiecie międzychodzkim. Nieznane są jego losy w dzieciństwie i latach młodzieńczych. Gdy wybuchło Powstanie Wielkopolskie, wstąpił w szeregi powstańcze. Zaciągnął się do ok. dwustupięćdzięcioosobowej grupy powstańczej działającej w okolicach Popowa, Prusimia i Mechnacza, której kolejnymi dowódcami byli: sierż. Szemendera i sierż. Jędrzejczak. Po powstaniu służył w stopniu sierż. w 7. Płk. Strzel. Wlkp., późniejszym 61. pp. Był członkiem orkiestry wojskowej, grał na trąbce. Będąc w wojsku, po zdanym pozytywnie egzaminie, został uznany za należycie przygotowanego do pełnienia funkcji zawodowego podoficera w orkiestrach wojskowych.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zamieszkał w Bydgoszczy przy ul. Śniadeckich. W 1928 r. zawarł związek małżeński z Magdaleną Heleną Genderką (ur. 20.02.1907). W tym też roku rodzina przeprowadziła się do Szubina. W 1929 r. przyszedł na świat syn Czesław (był marynarzem na statku przetwórczym i zmarł w Szczecinie w 1999 r.). W 1931 r. urodziła się córka Genowefa (po mężu przyjęła nazwisko Bubacz i pracowała w drukarni). W 1935 r. urodził się Tadeusz (pracował w fabryce w Malborku). Najmłodsza z dzieci, Halina, urodziła się w 1945 r. (po mężu przyjęła nazwisko Andrzejewska i pracowała jako krawcowa).
Po przeprowadzce do Szubina rodzina Nawrockich zamieszkała w domu przy ul. Kcyńskiej, który zakupiono od Niemców wyjeżdżających do Rzeszy. Ludwik Nawrocki pracował jako dozorca w zakładzie wychowawczym w Szubinie. Z wykształcenia był introligatorem, więc po jakimś czasie zatrudnił się na stanowisko zecera w drukarni. Kształcił się dalej i w 1938 r. złożył egzamin końcowy na kursie mistrzowskim przed komisją Instytutu Rzemieślniczo-Przemysłowego w Poznaniu z wynikiem dobrym. W 1936 r. ukończył instruktorski kurs obrony przeciwlotniczo-gazowej. Był też członkiem orkiestry w Szubinie.
W czasie II wojny światowej rodzina Nawrockich zmuszona została do opuszczenia swego domu, a na ich miejsce sprowadzono niemiecką rodzinę. Zamieszkali w baraku, a Ludwik pracował jako pomocnik murarza przy pracach remontowo-budowlanych na terenie obozu jenieckiego, który Niemcy urządzili w obiektach przedwojennego zakładu poprawczego. Zaangażował się w pomoc jeńcom więzionym na terenie obozu. W specjalnie przygotowanym wiadrze z podwójnym dnem wynosił alianckie mundury z terenu obozu. Każdorazowo, wchodząc i wychodząc z terenu obozu, był przeszukiwany. Następnie jego żona farbowała te mundury na czarno. Nawrocki znał ryzyko i wiedział, że za pomoc jeńcom w ucieczce zapłaci życiem, a w najlepszym wypadku obozem.
Po wojnie rodzina wróciła do swojego domu, a Ludwik podjął ponownie pracę w drukarni. Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie 16.05.1970 r. potwierdziło, że jeszcze przed 1939 r. Nawrocki był zweryfikowany jako powstaniec wielkopolski i ujęty w ewidencji Biura Historycznego DOK VII w Poznaniu pod nr 18676. Zmarł po długiej chorobie 27.09.1964 r. w Szubinie i pochowany został na miejscowym cmentarzu.

autor publikacji : Kamila Czechowska

bibliografia : Archiwum Muzeum Ziemi Szubińskiej w Szubinie; Wspomnienia Haliny Andrzejewskiej – w archiwum autora.

powrót do poprzedniej strony | do góry