Powstańcze biografie

Lisiecki Hieronim

Lisiecki Hieronim (1899-1980), s. Andrzeja i Katarzyny z domu Bałek. Ur. 27.01.1899 r. w Szubinie. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Szubinie uczęszczał do miejscowego gimnazjum, w którym zdał tzw. małą maturę. Następnie wcielony do armii niemieckiej. Od marca 1917 r. walczył na froncie zachodnim we Francji. Tam też został ranny w dłoń, na skutek czego stracił kciuk i część 2 palców. W listopadzie 1918 r. wykorzystał zajścia podczas przewrotu politycznego w Niemczech i nie czekając formalnego zwolnienia, opuścił szeregi wojska. Natychmiast udał się w rodzinne strony i przybył do Szubina, gdzie włączył się w organizację Rady Robotniczo-Żołnierskiej. Prowadził zbiórkę broni, którą następnie ukrywał we własnym mieszkaniu. 27.12.1918 r., po otrzymaniu informacji, że w Poznaniu wybuchło Powstanie Wielkopolskie, jako członek rady wywieszał biało-czerwone flagi na budynkach szubińskich urzędów. 2.01.1919 r. brał udział w walkach ulicznych w Szubinie jako ochotnik utworzonej w miasteczku kompanii szubińskiej. Po latach tak wspominał ten dzień: „(...) 2 oddział pod moim dowództwem liczący 12 ludzi miał przejść przed front hotelu i wdać się w rozmowę i pertraktacje, w celu wydostania żołnierzy niemieckich na zewnątrz i umożliwieniu wykonania zadania kol. Bratkowskiemu (...). Na mój znak, tj. gwizd, kol. Bratkowski od podwórza wskoczył do sali hotelowej i rzucając granat ręczny w szybkim tempie dostał się do wystawionego w oknie ckm i rozładował go. Od wybuchu granatu poległo dwóch Niemców, a troje zostało rannych, reszta częściowo pozostawiając broń uciekła z miasta w stronę dworca kolejowego (...). Po oczyszczeniu miasta Szubina z posterunków niemieckich w dniu 2 stycznia 1919 roku przystąpiliśmy do poszukiwania broni u osiadłych tu kolonistów niemieckich, w wyniku czego znaleźliśmy 7 karabinów ręcznych, 15 dubeltówek i 12 pistoletów (...)”. W następnych dniach stycznia 1919 r. Hieronim Lisiecki wraz z kompanią szubińskich ochotników walczył o Szubin i Rynarzewo.  Brał udział 8.01.1919 r. w nieudanych walkach o ponowne zajęcie Szubina, co zakończyło się porażką wojsk powstańczych. W 2 dni po tym wydarzeniu stawił się z grupą 40 mieszkańców miasta na zarządzonej przez Niemców zbiórce i został przez niemieckiego oficera Heimatschutzu oberleutnanta (por.) Manthey’a odtransportowany do Bydgoszczy, a następnie internowany do obozu jenieckiego Altdamm (Szczecin-Dąbie). Udało mu się zbiec z miejsca internowania i po powrocie do rodzinnego domu ponownie włączył się do walk na froncie północnym powstania pod Pińskiem i Rynarzewem. Tu m.in. brał udział w zdobyciu niemieckiego pociągu pancernego 18.02.1919 r. Po zakończeniu służby powstańczej wcielony został do tworzących się regularnych Wojsk Wielkopolskich. Jakiś czas później trafił na front wojny polsko-bolszewickiej. Za zasługi bojowe odznaczony Krzyżem Walecznych.
Po wojnie przyjechał do Kościana i podjął pracę w sklepie żelaznym u rodziny Janowskich. Tu poznał przyszłą żonę Annę, córkę właściciela sklepu. Po zawarciu związku małżeńskiego oboje wyjechali do Murowanej Gośliny koło Poznania, gdzie przy rynku prowadzili 2 sklepy z artykułami żelaznymi i kolonialnymi. Lisiecki nawiązał wówczas kontakty handlowe z Wojskiem Polskim stacjonującym w Biedrusku oraz z rodziną właściciela majątku ziemskiego w Radojewie (obecnie dzielnica miasta Poznania) von Treskov. Wybuch II wojny światowej we wrześniu 1939 r. zastał go i rodzinę w Murowanej Goślinie. Stąd uciekli w kierunku Kutna, ale po jakimś czasie powrócili do domu. 18.09.1939 r. został aresztowany z grupą miejscowych patriotów i oskarżony m.in. o udział w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Trafił do więzienia. Przez 4 dni aresztowani byli bici i torturowani przez gestapo. 22.09.1939 r. ok. godz. 22.30 wszystkich wyprowadzono za miasto w celu rozstrzelania. Po dotarciu na miejsce egzekucji w lesie Lisieckiemu udało się wyswobodzić z więzów i zbiec. Pomocy udzielił mu znany w okolicy leśniczy, który nakarmił go w swojej leśniczówce i umożliwił dostanie się do jednego z poznańskich klasztorów. Przez siostry zakonne powiadomił teścia, że żyje i wyjeżdża na teren Generalnej Guberni do Krosna nad Wisłokiem, do swojego brata Stefana. W początkach grudnia 1939 r. do Generalnej Guberni wysiedlona została żona Hieronima Lisieckiego, Anna, wraz z 5 małych dzieci. Dzięki pomocy ludzi i dobrej znajomości języka niemieckiego oraz sporej ilości pieniędzy udało się jej dostać do Krosna, gdzie spotkała się z mężem. Do końca wojny ukrywali się wszyscy pod zmienionym nazwiskiem, imionami i datami narodzin dzieci. Prowadzili niewielki sklep.
Po zakończeniu wojny rodzina przybyła do Poznania, gdzie przy ul. Sierocej Lisiecki do spółki z bratem założył fabrykę konfekcji męskiej i chłopięcej. Pieniądze na to przedsięwzięcie pozyskali ze sprzedaży domu w Murowanej Goślinie. Część funduszy przeznaczyli również na ufundowanie figury, która stanęła na rynku w podzięce za ocalenie życia podczas wojny. Ubrania wyprodukowane przez braci Lisieckich trafiały m.in. na wystawy Targów Poznańskich. Krótko potem Hieronim Lisiecki został aresztowany i więziony za rzekome paserstwo i wyzysk klasy robotniczej. Po odbyciu zasądzonej kary wyszedł na wolność i pracował w spółdzielni, która powstała z byłego zakładu rodziny Lisieckich. Pracował tam do chwili przejścia na rentę inwalidzką.
Udzielał się też społecznie, m.in. należąc do jednego z poznańskich kół ZBoWiD-u. Za działalność na rzecz ojczyzny odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, medalem „Polska Swemu Obrońcy 1918-1920", odznaką Komisariatu NRL „Za Waleczność”.                                                                                                                       Hieronim Lisiecki zawarł w 1925 r. w Kościanie związek małżeński z Anną Jankowską (1903-1974). Doczekał się z nią 5 dzieci: Tadeusza (1928-1942), Janiny (ur. 1930), Urszuli (1932), Barbary (1934) i Mieczysława (1936). Zmarł 30.10.1980 r. w Poznaniu, gdzie został pochowany na cmentarzu komunalnym Junikowo.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia : Archiwum Oddziału ZKRP i BWP w Poznaniu. Teczka osobowa H. Lisieckiego m.in. (zaświadczenia o przebyciu służby, wnioski na odznaczenia, odpisy nadania odznaki i medali, zaświadczenie o aresztowaniu i próbie rozstrzelania przez gestapo w 1939 r.); Archiwum rodzinne Lisieckich z Poznania; Wspomnienia z walk powstańczych H. Lisieckiego (maszynopis), potwierdzenie przekazania darowizny po H. Lisieckim do Muzeum Narodowego w Poznaniu w 1981 r. (kserokopia); zdjęcia H. Lisieckiego; Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie. Odpis z przebiegu służby H. Lisieckiego w powstaniu wielkopolskim 1918/1919 z dn. 17.02.1958 r.; Korespondencja autora z Wojciechem Lisieckim z Poznania (wnuk H. Lisieckiego) z 2008 r. – w archiwum autora.

powrót do poprzedniej strony | do góry