Powstańcze biografie

 Szukaj w bazie danych 

  A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P R S Ś T U W Y Z Ż    

Chróśniak Jan

Jan Chróśniak urodził się 19.10.1890 r. w Podgórzynie koło Żnina w rodzinie Stanisława i Konstancji z domu Małeckiej. Od 6 do 14 roku życia uczęszczał do szkoły w Rydlewie i pracował na rodzinnym gospodarstwie. Po śmierci ojca w 1913 r. gospodarstwo rolne 125 morgowe objął jego brat. Dodatkowo pracował w latach 1910-1912 na majątku w powiecie żnińskim. W 1912 r. powołany został jako rocznik poborowy do wojska niemieckiego. W latach 1914-1916 wziął udział w I wojnie światowej. Walczył na froncie zachodnim i wschodnim. W szeregach 34 Pułk Fizylierów został lekko ranny w prawą rękę 23.01.1915 r. Po powrocie z wojska od 1917 r. pracował jako urzędnik gospodarczy w majątku w Wilczkowie koło Żnina. 1.10.1918 r. powołano go do 49 pułku w Gnieźnie. Po miesiącu został zwolniony.
Na wieść o wybuchu powstania Jan Chróśniak przystąpił do organizowania oddziału powstańczego w rodzinnej wsi Pogdgórzyn. Został dowódcą oddziału, a jego zastępcą Jan Budziak. Zebrani odbywały się w lokalu Kazimierza Szczecha w Podgórzynie. Do oddziału wstąpili także brat Władysław Chróśniak, Jan Pichłacz, Alojzy Kranz, Bolesław Kranz, Wawrzyn Sobolewski, Jan Sobolewski, Stanisław Rozwarski, Antoni Rozwarski, Stanisław Kujawa, Feliks Musiał, Stanisław Kończal, Konstanty Błażak, Stanisław Jarmuż. Oddział liczył około 80 osób. Chrzest bojowy oddział z Podgórzyna przeszedł w walkach o Żnin 1.01.1919 r. 5.01.1919 r. oddział obsadził majątek w Sobiejuchach by 8.01.1919 r. wziąć udział w nieudanym ataku na Szubin. Po zajęciu przez Niemców Żnina udał się do Gniezna by prosić o pomoc zajętemu przez Niemców miastu. Działanie to doprowadziło do dozbrojenia oddziału z Podgórzyna w broń i amunicję. Dozbrojony oddział wziął udział w walkach o Żnin 11.01.1919 r. Po latach wspominał jak wziął własnego konia i pojechał do podżnińskiej wsi Góra by dodać ducha walczącym tam powstańcom. Powstańcy widząc jego męstwo ruszyli jego śladem. W walkach z oddziału z Podgórzyna ranny został Jan Pichłacz i Stanisław Rozwarski. Rannych umieszczono w Podgórzynie wraz z innymi potrzebującymi pomocy w gospodzie Szymona Kluczyńskiego, zabudowaniach Antoniego Budziaka i Stanisława Kończala. Pomoc medyczną udzielał dr Synoradzki oraz mieszkanki Podgórzyna Helena Budziak, Marta Kończak i Zofia Kluczyńska. Furmanki udostępniali dla powstańców Józef Bałza, Antoni Budziak, Szymon Kluczyński, Stanisław Kończal. Jan Chróśniak wchodził w skład kompanii żnińskiej do 26.01.1919 r. Od 27.01.1919 - 3.02.1919 Jan Chróśniak wraz z Stanisławem Kujawą i Franciszkiem Słomkowskim wstąpili do kawalerii w Żninie. Walczył pod dowództwem Kazimierza Rychlewskiego i kpt. Jana Tomaszewskiego. Jan Chrósniak walczył pod Szubinem i Rynarzewem pod dowództwem por. Beutlera. Od 4.02.1919-31.03.1919 w kawalerii szubińskiej. Wysłany został także na kurs spirantów oficerskich do Gniezna, który ukończył z wynikiem bardzo dobrym. Od 1.04.1919 - 1.05.1920 w szeregach 4 pułku strzelców wielkopolskich. Walczył na froncie litewsko - białoruskim jako dowódca plutonu pod Mińskiem, Bobrujskiem, nad Berezyną, Kukirewem. W czasie przybywania na froncie brał udział w dwu tygodniowym kursie oświatowym w Mińśku, który ukończył z wynikiem dobrym. Od 20.04.1920 -30.04.1920 przebywał w szpitalu w Inowrocławiu chorując na płuca, reumatyzm i żołądek. Zwolniony z wojska 30.04.1920 r. 27.09.1920-30.11.1923 r. w szeregach Policji Państwowej w Poznaniu. 30.11.1923 r. rozpoczął pracę jako kontroler Powiatowej Kasy Chorych w Wyrzysku, a następnie w tej firmie jako kontroler i inkasent w Łobżenicy. Tam też mieszkał przy ul. Hallera. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był członkiem Towarzystwa Powstańców i Wojaków, a następnie Związku Powstańców Wielkopolskich. Zweryfikowany jako powstaniec wielkopolski. Po wojnie pracował w Wojewódzkim Zarządzie Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy jako inkasent, a następnie referent. W czasie II wojny światowej mieszkał w Bydgoszczy. Od 2.04.1940-19.01.1945 pracował w firmie budowlanej Max Reich Budownictwo Naziemne Podziemne jako robotnik. Właściciele naciskał na niego by przyjął niemiecką grupę narodowościową ale nie uległ tym namową. Cierpiał z tego powodu szykany i zmuszono go do opuszczenia zajmowanego mieszkania przy ul. Śniadeckich. Po wojnie był aktywnym członkiem sekcji weteranów powstania w ZBoWiD w Bydgoszczy. Pracował umysłowym w Wojewódzkim Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy, kolejno jako inkasent, kontroler i referent. Odznaczony w 1920 r. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości nr 28158 nadanym 23.03.1937 r. za udział w powstaniu, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, srebrnym Krzyżem Zasługi nadanym uchwałą Rządu nr D-19320/57, uchwałą Rady Państwa nr: 12.06-0.962 z dnia 6.12.1957 r. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
Żonaty od 27.02.1922 r. z Gertrudą z domu Knich. Małżonkowie doczekali się syna Dominika (ur. 1923 r.). Jan Chróśnak zmarł 21.07.1862 r. w Bydgoszczy.

autor publikacji : Kamila Czechowska

bibliografia : Akt Zgonu 1155/1962; Opis udziału w powstaniu autorstwa Jana Chróśniaka; Kwestionariusz Medalu Niepodległości w CAW, Kartotek Powstańców Wielkopolskich nr 584 w CAW; Archiwum ZO ZKRP w Bydgoszczy obecnie w CAW.

powrót do poprzedniej strony | do góry