Powstańcze biografie

Pawlak Franciszek

Pawlak Franciszek (1892-1959) ur. 11.02.1892 r. w miejscowości Ostrowo k. Inowrocławia. Syn Wojciecha i Franciszki. Miał dwóch braci. Po ukończeniu szkoły powszechnej przebywał z rodzicami. Z chwilą uzyskania pełnoletniości został powołany do odbycia służby wojskowej w armii pruskiej. Służył w powstałym w 1717 r. II Królewskim Pułku Kirasjerów, zwanym pomorskim. W czasie I wojny światowej pułk wchodził operacyjnie w skład II Korpusu Armijnego. Pułk ten stacjonował w Pasewalku, a Franciszek Pawlak pełnił zaszczytną funkcję w poczcie sztandarowym. Po zakończeniu I wojny światowej, na początku grudnia 1918 r., wrócił w rodzinne strony. Do oddziałów powstańczych wstąpił 28.12.1918 r., z bronią w ręku brał czynny udział w powstaniu do 27.02.1919 r. Uczestniczył w walkach pod Inowrocławiem, Złotnikami Kujawskimi, Łabiszynem, Chodzieżą oraz na froncie nadnoteckim pod dowództwem por. Wypijewskiego, kpt. Raszewskiego i kpt. Wiktora Rossy (1889-1942) (wg wniosku na WKP). Od 1920 r. pracował w Kostrzynku, gdzie 28.12.1938 r. podpisał umowę o pracę w charakterze urzędnika gospodarczego ze Stanisławem Popielem właścicielem majątku Mościska - Kostrzynek.
Po wybuchu II wojny światowej ewakuował się z rodziną na wozach konnych przez Białośliwie, Osiek n. Notecią, Kcynię, Włocławek do okolic Gostynina. Widząc beznadziejność sytuacji, postanowił wrócić w połowie września do Kostrzynka, gdzie szczęśliwie cała rodzina w końcu stycznia 1945 r. doczekała wyzwolenia. Po 1945 r. Franciszek Pawlak został dyrektorem Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Kostrzynku (rozparcelowany majątek Stanisława Popiela).
Właścicielem majątku był Wacław Popiel (zamordowany po 1939 r. w Stutthofie), ojciec synów: Pawła z wykształcenia ekonomisty (zginął bez wieści w 1939 r.) i Stanisława (zamordowany przez hitlerowców na Pawiaku).
Franciszek Pawlak zawarł związek małżeński z Heleną Ziembińską (14.02.1891-14.09.1966), córką Walentego i Walerii, urodzoną w Sadkach, a zamieszkałą w Kostrzynku. W Kostrzynku urodziły się jego dzieci: córka Leokadia Nowacka (5.10.1921-15.11.2001), zmarła w Złotowie, tam pochowana, oraz syn Henryk Franciszek (20.01.1927-17.09.1999) również zamieszkały w Złotowie i tu pochowany.
Za udział w Powstaniu Wielkopolskim Franciszek został po 1945 r. wyróżniony Dyplomem Honorowym nadanym przez Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego, a w 1958 r. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (Uchwała Rady Państwa nr 03.08-0.64 z dnia 8.03.1958).
Franciszek Pawlak zmarł 10.03.1959 r. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Wysokiej. W kondukcie pogrzebowym obok rodziny i mieszkańców Wysokiej uczestniczył poczet sztandarowy Związku Weteranów Powstań Narodowych. Obok pochowano w 1966 r. jego żonę Helenę. Grób nie zachował się do czasów współczesnych.
Syn Franciszka Pawlaka Henryk Franciszek w 1982 r. opracował bardzo ciekawą informację o losie mieszkańców Mościsk i Kostrzynka oraz rodziny Pawlaków i Popielów we wrześniu 1939 r.

Na podstawie informacji uzyskanych od wnuczki Joanny Zawadka 15.03.2016 r. opracował Wojciech Kicman, Piła marzec 2016 r.

autor publikacji : Wojciech Kicman

bibliografia : Odpis skrócony aktu zgonu Franciszka Pawlaka z dnia 20.09.1999 r. USC Złotów nr 230/1999/24; Wyciąg aktu zejścia Franciszka Pawlaka z dnia 11.03.1959 r. USC Wyrzysk nr 35/1959; Odpis skrócony aktu zgonu Heleny Pawlak z dnia 15.09.1966 r. USC Złotów nr 102/1966/24; Umowa o przyjęciu pracy przez Franciszka Pawlaka z 28.12.1938 r.; Informacja syna Henryka Pawlaka o dziejach okupacyjnych mieszkańców Mościsk i Kostrzynka oraz majętności i rodzinie Wacława Popiela, spisana w kwietniu 1982 r. (w posiadaniu rodziny). 

powrót do poprzedniej strony | do góry