Powstańcze biografie

 Szukaj w bazie danych 

  A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P R S Ś T U W Y Z Ż    

Szalow Karol

Szalow Karlol (1886-1948), s. Marcina i Marianny z domu Jurgońskiej. Ur. 19.12.1886 r. w Kazimierzewie. Miał pięciu braci i trzy siostry. Pasjonował się boksem. W młodości zaciągnął się do niemieckiej floty handlowej, w której pływał do wybuchu I wojny światowej. Wtedy wraz z kolegami przeniesiono go do marynarki wojennej w Kilonii, skąd w 1918 r. zdezerterował i przez Berlin wrócił na ziemie polskie, by wziąć udział w Powstaniu Wielkopolskim na terenie powiatu szubińskiego. W okresie międzywojennym został sołtysem Iwna. Był także radnym gminy Łankowice. Należał do Towarzystwa Powstańców i Wojaków oraz Bractwa Kurkowego w Kcyni. W 1933 r. owdowiał. Został z czwórką dzieci. Rok później ożenił się ponownie. Na świat przyszły kolejne dwie córki. Gdy w pierwszych dniach września 1939 r. Niemcy zajęli Pałuki, za Szalowem rozesłano listy gończe. Zmuszony był do ukrywania się pod przybranym nazwiskiem w Witkowie koło Gniezna. W 1943 r., wskutek donosu, wpadł w ręce gestapo. Przeszedł ciężkie więzienie w Inowrocławiu, Sztumie, obóz w Oświęcimiu, Mauthausen i Mürnau.
Po wyzwoleniu w 1945 r. powrócił do Iwna na gospodarstwo rolne oraz otworzył sklep spożywczy z restauracją. Gdy w 1948 r. rozpoczęto wielką akcję propagandową na rzecz tworzenia rolniczych spółdzielni produkcyjnych, Szalow publicznie przestrzegał chłopów przed dobrowolnym wstępowaniem do kołchozów. Za to był bezustannie inwigilowany przez funkcjonariuszy UB z Szubina. Na początku września 1948 r., późnym wieczorem, do mieszkania Szalowa niespodziewanie przybyli dwaj dobrze znani na tym terenie funkcjonariusze PUBP w Szubinie, którzy wyciągnęli go z łóżka i przeprowadziwszy gruntowną rewizję domu zabrali ze sobą, nie informując członków rodziny o powodach zatrzymania. Dla rodziny z tą chwilą urwał się ślad za żywym Karolem Szalowem.
Podstawą zastosowania aresztu był zarzut uprawiania „propagandy szeptanej wymierzonej w ustrój państwa polskiego”. Aby uwiarygodnić stawiane Szalowowi zarzuty, wykorzystano świadków, którzy nieświadomi niczego potwierdzili stawiane zarzuty, że nie krył się on ze swoimi antykomunistycznymi poglądami. W toku przesłuchań nie przyznał się do stawianych mu zarzutów. Rozprawę Szalowa przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Bydgoszczy wyznaczono na termin 22-25.09.1948 r. w Szubinie. Jednakże dzień przed procesem znaleziono go martwego wiszącego na kracie celi aresztu UB w Szubinie. Jako godzinę śmierci wpisano 3.00 nad ranem. Oficjalna wersja, zachowana w dokumentacji PUBP brzmiała „samobójstwo”. Rodzinie wydano jego zakrwawione rzeczy i poinformowano, że został on pochowany na cmentarzu w Szubinie. 23.10.1965 r., we wskazanym miejscu dokonano ekshumacji szczątek ludzkich, które zidentyfikowano jako szczątki Karola Szalowa. Ich stan świadczył, że człowiek ten był przed śmiercią dotkliwie bity. Następnie pochowano je w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Kcyni. Rodzina nigdy nie pogodziła się z oficjalną wersją przedstawioną jej przez funkcjonariuszy PUBP w Szubinie i na własną rękę starała się ustalić faktyczny przebieg zdarzeń, które doprowadziły do śmierci. Najbliżsi znali jego oddany stosunek do życia i rodziny, a poza tym zniszczone i zakrwawione ubranie świadczyło o zgoła innym przebiegu wypadków. Na własną rękę próbowano dociec prawdy, skupiając się przede wszystkim na osobistych porachunkach ze znanymi mu funkcjonariuszami PUBP w Szubinie, którzy go aresztowali i przesłuchiwali.

autor publikacji : Marcin Lisiecki

bibliografia : Arch. rodzinne Anieli Pietrykowskiej, córki Karola Szalowa; Arch. IPN, Delegatura w Bydgoszczy, sygn. akt AIPN By 61/3 oraz sygn. akt AIPN By059/23; K. Sidorkiewicz, Śmierć Karola Szalowa z Iwna w areszcie Urzędu Bezpieczeństwa i 3 lata więzienie dla ubeka, który go aresztował, „Pałuki” Nr 43/97; Wspomnienia Anieli Pietrykowskiej, córki Karola Szalowa – w arch. autora.

powrót do poprzedniej strony | do góry