Powstańcze biografie

 Szukaj w bazie danych 

  A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P R S Ś T U W Y Z Ż    

Zieliński Klemens, Ksiądz

Zieliński Klemens (1877-1939), ksiądz, proboszcz szubiński, powstaniec wielkopolski. Urodził się w Komorowie, w powiecie brodnickim, 23.11.1877 r. w rodzinie Karola Zielińskiego i jego małżonki Amalii z domu Weuscher. Rodzina była wyznania rzymskokatolickiego. Rodzice zajmowali się z powodzeniem rolnictwem, ale wywodzili się ze sfery ziemiańskiej herbu Świnka. Przyszły ksiądz miał 9 rodzeństwa. Do gimnazjum uczęszczał w Brodnicy w latach 1894-1897. Działał w tajnej organizacji filomackiej. Początkowo młody Klemens zamierzał poświęcić się prawu. Po ukończeniu gimnazjum w 1897 r. rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Berlinie. Po pół roku studiów zdecydował o rezygnacji z zostania prawnikiem. Będąc członkiem Bratniej Pomocy, udzielał się w pracy społecznej na rzecz Polonii berlińskiej. Uczył między innymi języka polskiego robotników i ich rodziny. W 1899 r. wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu i Gnieźnie. 1.12.1902 r. po ukończeniu studiów teologicznych przyjął święcenia kapłańskie.
Pierwszą placówką, na którą trafił młody wikariusz, była bydgoska Fara, przebywał tam od 14.12.1902 r. do 31.07.1905 r. W Bydgoszczy zaangażował się w prace Towarzystwa Naukowej Pomocy im. Karola Marcinkowskiego. Prezesował Towarzystwu Czeladników Polskich oraz Towarzystwu Młodzieży Polskiej oraz pełnił funkcję sekretarza rady nadzorczej Banku Ludowego. Młody ksiądz pracował z młodzieżą i dziećmi, ucząc języka polskiego i historii Polski.
Z Bydgoszczy przeniesiony został do Wągrowca w dekanacie łekieńskim, gdzie pełnił posługę od 1.08.1905 r. do 28.02.1910 r. Tu również wspierał działalność wielu organizacji. Prezesował katolickiemu Towarzystwu Robotników Polskich i Młodych Przemysłowców. Był założycielem i pierwszym prezesem Towarzystw Przemysłowych na okręg wągrowiecki. W 1907 r. zaangażował się w przygotowanie strajku szkolnego. Władze pruskie dostrzegły jego udział i został oskarżony o organizację strajku, stanął przed sądem w Gnieźnie. Wszystko skończyło się jednak korzystnym dla księdza wyrokiem uniewinniającym go od stawianych zarzutów. Pracując na parafii w Gnieźnie, zaangażował się w pracę u podstaw nad wzmacnianiem siły gospodarczej parafian, uczył między innymi oszczędności, zakładając „Kasę drobnych oszczędności”, gdzie minimalna wpłata wynosiła 5 fenigów.
Kolejną służbę jako wikariusz pełnił w Inowrocławiu, od 1.03.1910 do 1914 r. Na wikariacie włączył się w działalność Towarzystwa Czytelni Ludowych, Katolickiego Towarzystwa Rzemieślników Polskich, Towarzystwa Rolniczego na Inowrocław i Strzelno, rady nadzorczej „Rolnika”.
W 1914 r. objął jako ksiądz proboszcz parafię w Kosztowie i zarząd parafii w Krostkowie w dekanacie nakielskim, powiecie wyrzyskim. Jako dobry gospodarz zajął się odnowieniem kościoła i remontem plebanii. Zyskał także wsparcie wśród wiernych. Prowadził również Kółko Rolnicze i sekretarzował Towarzystwu Rolniczemu. W listopadzie 1918 r. uczestniczył w tworzeniu Powiatowej Rady Ludowej i piastował funkcję sekretarza. Tworzył szeregi Straży Ludowej. 30.12.1918 r. brał udział w spotkaniu przedstawicieli z powiatu wieluńskiego, wyrzyskiego, czarnkowskiego i chodzieskiego, które zorganizował w Pile działacz niepodległościowy ks. Ignacy Czechowski (1877-1941), ówczesny proboszcz w Chodzieży. Celem spotkania było omówienie sytuacji po wybuchu powstania w regionie nadnoteckim. Ksiądz żywo zaangażował się w działania powstańcze, w tym w przerzut młodzieży do wojska powstańczego za linię demarkacyjną, do Inowrocławia i Poznania. Praca ks. Zielińskiego została ponownie zauważona przez Niemców i został aresztowany przez Grenzschutz 3.02.1919 r. pobito go i wywieziono do więzienia w Pile. W więzieniu spędził 2 miesiące. Tam 15.03.1919 r. został oskarżony o zdradę stanu jako główny organizator powstania w powiecie wyrzyskim. Uniknął kary i 30.03.1919 r. wrócił na plebanię, ale zakwaterowano mu załogę 11 pruskich oficerów. Czuł się stale pilnowany przez Niemców, ale nie zaprzestał tajnych działań. W tym czasie współtworzył Radę Ludową i kierował wydziałem zajmującym się przygotowaniem polskich urzędów i kadry urzędniczej. W pierwszych tygodniach 1920 r. utworzył komitet dla przyjęcia Wojska Polskiego. Od połowy 1920 r. był starszym kapelanem przy komendzie placu w Bydgoszczy, a następnie proboszczem 14. Brygady Artylerii na froncie. Tak po śmierci na łamach wydawnictwa kościelnego podsumowano ten okres w życiu księdza Zielińskiego: „W czasie krwawych walk z Grenzschutzem, któremu się stale narażał, stawając energicznie w obronie krzywdzonej ludności, stał się ofiarą ohydnej napaści pruskiego żołdactwa, pobity i sponiewierany do krwi i terroryzowany groźbą rozstrzelania. Za to mężne zachowanie się przyozdobiła wdzięczna Ojczyzna piersi jego złotym krzyżem zasługi”. Sam zaś w życiorysie pisał: „Po wznieceniu niepodległej Polski nie było w powiecie pracy państwo-twórczej, w której bym nie brał udziału”. Słowa te potwierdził starosta wyrzyski Ignacy Wuyek, który podsumował pracę ks. Zielińskiego słowami: „W poczuciu odpowiedzialności moralnej stwierdzamy, że Ksiądz Klemens Zieliński, będąc w czasie od 1 lipca 1914 do roku 1928 proboszczem parafji kosztowskiej powiatu wyrzyskiego, oddał sprawie polskiej a w szczególności w okresie walk powstańczych 1918-19 nieocenione zasługi”. W podobnym tonie, występując o odznaczenie dla ks. Zielińskiego, pisał starosta szubiński, który podkreślał udział duchownego w strajku szkolnym i Powstaniu Wielkopolskim. Po wojnie polsko-bolszewickiej wrócił do Kosztowa.
Po parafii kosztowskiej kolejną parafią dla ks. Zielińskiego było probostwo w Szubinie, gdzie przybył 15.01.1929 r. Społeczeństwo Szubina liczyło, że po śmierci ks. radcy Ludwika Sołtysińskiego jego pełnoprawnym następcą na szubińskiej parafii będzie ks. Aleksander Starczewski. Petycja, pod którą podpisało się 2000 parafian, złożona w kancelarii Prymasa Kardynała Augusta Hlonda w Poznaniu nie dała oczekiwanego rezultatu. W parafii powstał bunt i nie obyło się, jak czytamy w kronice parafialnej, bez przykrych incydentów ze strony parafian względem nowego proboszcza. „Następca ks. Proboszcz Zieliński, faworyt ks. Biskupa Laubnitza Sufragana Gnieźnieńskiego, rozpoczął swoją działalność wielkomiejskim zamachem. Szlachcic z urodzenia zabrał się do gigantycznego planu. Rozbudował probostwo, unowocześnił mieszkanie, skanalizował je, gruntownie przemienił wnętrze kościoła, urządził wspaniały park ze zaniedbanego doszczętnie ogrodu proboszczowskiego. Polowania w lesie wieszkowskim i na Dziekance stały się ulubionym zajęciem proboszcza. Był to człowiek kulturalny, dystyngowany, o wielkopańskim geście, niestety lekkomyślny. W 1930 wizytował parafię Ks. Biskup Sufragan Laubnitz. Z racji tej Szubin z całą okazałością przyjmował arcypasterza. Przyjęcie było arcykrólewskie. W r. 1933 jednak rozpoczęły się kwasy pomiędzy Radą parafialną a proboszczem. Wykazało się, że parafia i beneficjenci legły w długach co nie miara. Nie wspomniano wyżej o inwestycji proboszcza, zaciągnięto pożyczkę 30.000 zł. bez uchwały Rady parafialnej, poszły listy zastawne i hipoteczne, przeważnie majątek beneficjalny. Katastrofa stała się nieunikniona. Ks. Zieliński zrezygnował z benefiicji szubińskiej w r. 1935” - czytamy w kronice słowa napisane ręką następcy ks. Zielińskiego ks. Stanisława Gałeckiego, który jak dodaje w późniejszych wersach, z zadłużeniem parafii zmagał się do 1939 r. Sytuacja ks. Zielińkiego w Szubinie od początku nie była łatwa. Z planowanej rozbudowy kościoła z przyczyn finansowych nic nie wyszło, a sporo funduszy pochłonął remont probostwa, wikariatu i kościoła, który był bardzo zaniedbany. Doszły do tego problemy finansowe związane między innymi z ogłoszeniem upadłości 18.03.1931 r. przez patronkę kościoła Elsę z Kiehnów Rosenową, właścicielkę Szubina Wsi. Sytuacja była bliska bankructwa. Władza duchowna powołała komisję składającą się z ks. dziekana Trzybińskiego jako komisarza i ks. proboszcza Frengler z Sokolnik jako notariusza. Komisja stwierdziła zadłużenie: w Komunalnej Kasie Oszczędności w Szubinie na kwotę 14.952 zł; w firmie Arendt-tartaki na kwotę 1500 zł; u budowniczego Zakurzewskiego 10.471 zł. Sytuacja ta doprowadziła do przeniesienia proboszcza na nową parafię do Łopienna.
Podczas swej misji w Szubinie ks. Zieliński zaangażował się w utworzenie stałej kapelanii przy zakładzie wychowawczym w Szubinie. W swoim piśmie do dyrekcji zakładu ks. Zieliński poinformował, że zrzeka się z dniem 1.09.1929 r. obowiązków, o ile nie nastąpi zawarcie nowego kontraktu, który gwarantowałby obok nabożeństw i przygotowań do przyjęcia sakramentów świętych także systematyczną pracę nad uczniami w formie katechezy. Wymiana korespondencji na linii probostwo - zakład - starosta trwała, a starania o ustanowienie stałego katechety przy zakładzie nie ustawała. O ustanowienie drugiego wikariusza na probostwie w Szubinie, który zająłby się pracą w zakładzie, starał się także ks. Zieliński u swoich zwierzchników. W czerwcu 1930 r. skierowano do Szubina ks. wikariusza Aleksandra Zielińskiego, który zajmował się katechezą w zakładzie wychowawczym. Utrzymaniem kapelana przy zakładzie obciążano ks. proboszcza Zielińskiego. Sytuacja skomplikowała się, gdy władza duchowna wycofała kapelana z zakładu. Ks. Zieliński znów monitował w tej sprawie i równolegle podjął opiekę duchową nad wychowankami. Starania te nie dały rezultatu, gdyż w 1933 r. przeprowadzono redukcję zakładu o połowę. Temat wrócił w 1933 r., kiedy to dyrektorem zakładu został dr Kazimierz Kurpisz, który zatrudnił księdza na etacie nauczyciela uczącego obok katechezy także przedmiotów ogólnokształcących.
W 1930 r. przy parafii w Szubinie działało między innymi: Bractwo Matek Chrześcijańskich; Żywy Różaniec; Towarzystwo Pań św. Wincentego a Paulo; Apostolstwo Modlitwy; Straż Honorowa N.S.J.; Papieskie Towarzystwo Rozkrzewiania Wiary; katolickie Towarzystwo Robotników Polskich; Towarzystwo Młodzieży Katolickiej. W zebraniach uczestniczył ks. proboszcz lub w jego zastępstwie ks. wikariusz. W tym czasie w działalność przy parafii zaangażowanych było 1571 osób, co stanowiło 41% parafian. 25.10.1931 r. ks. Zieliński zaangażował się w utworzenie i pracę Akcji Katolickiej, która działała przy kościele. Troska o rozwój życia religijnego przyświecała ks. Zielińskiemu także przez propagowanie czytelnictwa pism katolickich.
Obok działalności w zakresie duszpasterskiej ks. Zieliński był członkiem magistratu przygotowującym wybory do zarządu i rady miejskiej. Pracował także w strukturach PCK, organizując koła na terenie powiatu szubińskiego.
W 1935 r. skierowany został do Łopienna. Tam rozpoczął pracę nad przywróceniem świetności świątyni. Tak jak na poprzednich parafiach w Łopiennie aktywizował działalność organizacji działających przy kościele. Wiele serca okazywał działającemu tam kołu zrzeszającemu weteranów Powstania Wielkopolskiego. Był też kapelanem drużyny harcerskiej. Ks. Zieliński zmarł 6.02.1939 r. około 17.45 na plebanii w Łopiennie. Pochowany został na tamtejszym cmentarzu.
Odznaczony został w 3.03.1928 r. Złotym Krzyżem Zasługi nr 2963; 10.10.1931 r. Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych nr 1948; 9.11.1932 r. Medalem Niepodległości.

autor publikacji : Kamila Czechowska

powrót do poprzedniej strony | do góry