Powstańcze biografie

Andryszak Jan

Andryszak Jan (1898-1941), s. Tomasza i Kazimiery z domu Matyjaszczyk. Ur. 9.08.1898 r. w miejscowości Katarzyniec, w dawnym powiecie wyrzyskim. Krótko po jego urodzeniu rodzice przenieśli się do Mroczy. Uczęszczał przez 8 lat do szkoły powszechnej w Mroczy. W 1906 r. brał udział w strajku szkolnym. 10.11.1916 r. jako poborowy wcielony do armii niemieckiej. Do 4.10.1917 r. walczył na froncie francuskim, gdzie został ranny. Po wyleczeniu zwolniony jako niezdolny do służby wojskowej. Zamieszkał w Berlinie. W związku z niepokojami rewolucyjnymi w sierpniu 1918 r. powrócił do Mroczy. Wstąpił do tworzącej się Rady Ludowej. Od 28.12.1918 r. służył jako ochotnik w mroteckim oddziale powstańczym. Brał udział w walkach o Mroczę. Po opuszczeniu Mroczy przez siły powstańcze wraz z ok. 80 mroteckimi powstańcami znalazł się w kompanii wyrzyskiej, w składzie której walczył na froncie północnym, m.in. pod Ślesinem, Paterkiem, Szubinem, Żninem, Kcynią i Wągrowcem. 30.01.1919 r. został ranny w lewą rękę. Przebywał w szpitalu w Gnieźnie, a po wyleczeniu został przydzielony 28.09.1919 r. do 58. Płk. Piech. Wlkp., do baonu zapasowego. 20.12.1919 r. awansowany do stopnia st. szer. W wojsku pozostawał do 11.03.1921 r., kiedy to bezterminowo go urlopowano jako inwalidę. Po zakończeniu służby wojskowej kontynuował aktywną działalność społeczną. Od 1928 r. działał w Bezpartyjnym Bloku Współpracy z Rządem na Województwo Poznańskie. Był również członkiem Ligi Morskiej i Kolonialnej Oddział w Mroczy, członkiem zarządu Koła Inwalidów Wojennych Rzeczpospolitej Polskiej w Mroczy. Od 21.09.1938 r. działał także jako członek Związku Powstańców Wielkopolskich Okręgu Pomorskiego w Toruniu Koło w Mroczy z legitymacją członkowską nr 4568. Odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 oraz Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich. 31.01.1938 r. na posiedzeniu członków Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości przyznano mu Medal Niepodległości.
Po wybuchu II wojny światowej, w pierwszych dniach września 1939 r., w obawie przed represjami ze strony Niemców wyjechał do rodziny w Kutnie. Jednak w grudniu 1940 r. po donosie syna sąsiada pracującego dla gestapo został zatrzymany przez hitlerowców, następnie skazany przez sąd niemiecki w Inowrocławiu na karę śmierci przez rozstrzelanie. Wyrok wykonano 22.01.1941 r. o godz. 19.30, prawdopodobnie za budynkiem sądu w Inowrocławiu. Pomimo starań najbliższej rodziny do dziś nie ustalono miejsca pochówku. Jego syn Edmund kontynuuje tradycje rodzinne w działalności społecznej kultywującej działania Powstańców Wielkopolskich, m.in. poprzez członkostwo w TPPW 1918/1919 Koło w Mroczy.

autor publikacji : Jarosław Odrobiński

bibliografia : Centralne Archiwum Wojskowego w Warszawie. Akta osobowe Jana Andryszaka; Wspomnienia Edmunda Andryszaka o ojcu Janie – w archiwum autora.

linki :
Książeczka wojskowa Jana Andryszaka  KLIKNIJ TUTAJ
Legitymacja członkowska w Związku Powstańców Wielkopolskich Jana Andryszaka
Legitymacja nadania Medalu Niepodległości Janowi Andryszakowi
Legitymacja Odznaki Pamiątkowej Wojsk Wielkopolskich Jana Andryszaka

powrót do poprzedniej strony | do góry