Powstańcze biografie

Grubczyński Józef

Grubczyński Józef (1895-2001), s. Józefa i Katarzyny z domu Miękickiej. Ur. 23.11.1895 r. w Nadjeziorzu, w dawnym powiecie szubińskim. Był uczestnikiem strajku szkolnego w 1906 r. we wsi Wieszki, w ówczesnym powiecie szubińskim. Za uczestnictwo w buncie został dotkliwie pobity przez niemieckiego nauczyciela. Uzyskał wykształcenie rolnicze. W maju 1915 r. powołany do armii niemieckiej. Uczestniczył w działaniach wojennych na froncie zachodnim i wschodnim. W lipcu 1918 r., po drugim zranieniu na froncie, został przewieziony na leczenie do szpitala w Bydgoszczy. Po pewnym czasie jako rekonwalescent przeniesiony do kompanii ozdrowieńców, która stacjonowała w koszarach przy ul. Zygmunta Augusta w Bydgoszczy.
Uczestniczył w przygotowaniach do przejęcia niepodległości i wynoszeniu z koszar karabinów, amunicji i granatów ręcznych. Broń ta posłużyła później za uzbrojenie m.in. powstańczej komp. samoklęskiej. Do powstańców tej właśnie komp. przyłączył się wraz z braćmi: Leonem, Wincentym i Nikodemem podczas urlopu w rodzinnej od 1899 r. miejscowości Janowo koło Nakła. Walczył pod Samoklęskami, Turem, Grzeczną Panną, Rynarzewem, Szubinem i Brzozą. Piąty z braci Grubczyńskich, Marcin, powrócił z wojny do kraju w szeregach Błękitnej Armii gen. Józefa Hallera. Po przejściu do Gniezna został wcielony do organizującego się 4. Płk. Strzel. Wlkp. (58. pp.). Służbę w pułku zaliczono mu od 1.01.1919 r. Od 16.04.1919 r. pełnił służbę w oddziale telegraficznym pułku. Przebył w nim cały szlak bojowy pułku podczas wojny polsko-sowieckiej lat 1919-1920. Kolejną ranę odniósł w toku tej wojny podczas walk na Polesiu. Leczony był w szpitalu wojskowym w Mińsku Mazowieckim. Zdemobilizowany w 1923 r.
W życiu imał się różnych zajęć. Był m.in. kamerdynerem i inkasentem. Podczas II wojny światowej aresztowany przez Niemców i wywieziony na roboty do Holandii. Po wyzwoleniu w 1944 r. krótko był żołnierzem 1. Dyw. Panc. gen. Maczka, ale zdążył wziąć udział w walkach o Bredę. Po powrocie do kraju w 1945 r. pracował w liceum plastycznym i BWA aż do 78. roku życia. Był zaprzyjaźniony z artystami, m.in. z Marianem Turwidem i Kazimierzem Jułgą. Odznaczony Krzyżem Oficerskim (wręczony rodzinie pośmiertnie) i Kawalerskim Orderem Odrodzenia Polski, Medalem Niepodległości, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem za udział w Wojnie 1918-1921, Odznaką Honorową za Walkę o Szkołę Polską, medalami honorowymi: "Za Zasługi dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego" i "Za Zasługi dla Województwa Poznańskiego" oraz Prezydenta Miasta Bydgoszczy i Miasta Poznania. W 80. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego otrzymał pamiątkową szablę wg wz. 1917 r. od premiera rządu RP Jerzego Buzka z dedykacją: „Bohaterowi walk o Niepodległość Polski” i dewizą: „Nie rzucim ziemi skąd nasz ród” oraz pamiątkowy Medal Sejmu Polskiego od marszałka Macieja Płażyńskiego. W 1922 r. ożenił się z Magdaleną z domu Rafińską. Wychował 3 dzieci: Barbarę (1924-2004), Eleonorę (1930-1991) i Eugeniusza (1935). Zmarł 11.02.2001 r. w Bydgoszczy, w wieku 106 lat i pochowany został na cmentarzu w Osówcu.

autor publikacji : Wojciech Zawadzki

bibliografia : Relacja i materiały Eugeniusza Grubczyńskiego; M. Hojka, Wierni Macierzy, Bydgoszczanie w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19, Bydgoszcz 1999, s. 22.

linki :
Zdjęcia z pogrzebu Józefa Grubczyńskiego   ZOBACZ   TUTAJ

powrót do poprzedniej strony | do góry