Powstańcze biografie

Alwin Franciszek

Alwin Franciszek (1879-1961), s. Józefa, rolnika, i Katarzyny z domu Goncarzewicz. Ur. 8.07.1879 r. w Wąsoszu koło Szubina. Miał 6  braci i siostrę. Jako młody człowiek wyjechał do Berlina, gdzie kształcił się w zawodzie destylatora. Nabyte umiejętności pozwoliły mu otworzyć własną wytwórnię wódek i likierów, dzięki czemu dorobił się znacznego majątku. Do pomocy w fabryce zatrudnił braci Władysława, Bronisława i Wita, którzy pracowali w 3 jego sklepach. Jego wyroby doczekały sie uznania i na wystawie w 1909 r. w Berlinie otrzymał złoty medal za wyrób alkoholowy pod nazwą Cherry Brandy. Jeszcze przed I wojną światową poślubił Katarzynę z domu Grzezińską, również pochodzącą z Wąsosza (ur. 24.11.1885). Małżonkowie doczekali się 3 dzieci: córki Marii (ur. 10.08.1910 w Berlinie), syna Ludwika (ur. 22.08.1913) i najmłodszego Edmunda (ur. 9.10.1916). Po narodzinach pierwszego dziecka Alwinowie opuścili Berlin. Franciszek wrócił na ziemię szubińską i swój berliński majątek zamienił na Fabrykę Octu i Destylacji, Probierni Likierów. Za uzyskaną dopłatę kupił w Szubinie cegielnię, ziemię i domy. Zamieszkał w obszernym domu przy ul. św. Marcina, gdzie później prowadził także restaurację i zajmował się handlem zbożem oraz węglem. Po pożarze destylarni już jej nie odbudował ze względu na restrykcyjne prawo monopolowe obowiązujące w okresie międzywojennym.
W listopadzie 1918 r. Franciszek Alwin stał na czele ruchu wyzwoleńczego w Szubinie. W tych dniach wraz z Walerym Cerkaskim, Józefem Siuchnińskim i Władysławem Małkiem kilkakrotnie udawał się do Łabiszyna i Inowrocławia celem nawiązania kontaktów z istniejącymi tam organizacjami podziemnymi działającymi pod przykrywką Rad Robotniczo-Żołnierskich. Uczestniczył w wiecu w szubińskim Domu Polskim zorganizowanym 17.11.1918 r., podczas którego zawiązano Radę Robotniczo-Żołnierską. Po 11.01.1919 r. w jego mieszkaniu zakwaterowano komendanturę dowództwa powstania. W biurze sztabu pracował jako kancelista. Na potrzeby powstania przekazał także należące do niego magazyny, gdzie przechowywano broń. Pomagał powstańcom, m.in. przekazał Janowi Bratkowskiemu konia, karabin i amunicję. Gdy front dotarł do Szubina, jego dom został splądrowany przez Niemców.
Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego prowadził działalność przemysłowo-handlową. Należał do najbogatszych mieszkańców powiatowego miasteczka. Zaangażował się w działalność Bractwa Strzeleckiego w Szubinie, którego był także prezesem. Działał w Spółce Łowieckiej, Towarzystwie Przemysłowców, Towarzystwie Kupców, hodował gołębie pocztowe i konie. Wybuch II wojny światowej skazał rodzinę Alwinów na tułaczkę. Od 11.11.1939 r. władze hitlerowskie w Szubinie rozpoczęły wyznaczanie zakładników. Jednym z nich był Franciszek Alwin, którego nazwisko umieszczono na plakatach rozlepianych w mieście. Zakładników nie izolowano od reszty społeczeństwa. Musieli 2 razy dziennie meldować się w gmachu urzędu skarbowego, gdzie przyjmował Würth von Würthenau. Za pobicie żołnierza niemieckiego groziło rozstrzelanie 2 zakładników, za zabicie żołnierza niemieckiego groziło rozstrzelanie 5 zakładników. Również w listopadzie 1939 r. Niemcy zaczęli organizować wysiedlenia Polaków z ich domostw i gromadzenie wysiedleńców w Domu Polskim, który otoczono zasiekami z drutu kolczastego. Rodzina Alwinów razem z rodziną Szubertowskich i Fierfasów dostała kilka minut na spakowanie swojego dobytku, a następnie umieszczono wszystkich w obozie przejściowym w Domu Polskim. Obóz ostatecznie zlikwidowano, wysiedlając wszystkich do Generalnego Gubernatorstwa. Rodzina Alwinów trafiła do Mielca. Po wojnie powrócili do rodzinnego Szubina, gdzie część majątku została upaństwowiona. W 1961 r. Franciszek Alwin odznaczony został Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Zmarł 9.09.1961 r., pochowany został w rodzinnym grobowcu na szubińskim cmentarzu.

autor publikacji : Kamila Czechowska

bibliografia : S. Strauchman, O wolność Szubina, Szubin 1934 r.; Dzieje Szubina, pod red. M. Biskupa, Szubin 1974 r.; Archiwum Zarządu Oddziału ZKRP i BWP w Bydgoszczy, sygn. 5/252. Obecnie w CAW w Warszawie; J. Jankowski, Swastyka nad Szubinem, Poznań 1961 r.; Dokumenty rodzinne Alwinów ze zbiorów Muzeum Ziemi Szubińskiej; USC Szubin, Akt zgonu nr 141/1961.

powrót do poprzedniej strony | do góry