Powstańcze biografie

Krystofiak Stanisław

Krystofiak Stanisław (1889-1942), s. Antoniego, rzemieślnika, i Franciszki z domu Jachimiak. Ur. 1.05.1889 r. w Bogusławiu, w ówczesnym powiecie jarocińskim. W latach 1897-1903 uczęszczał do szkoły powszechnej, a następnie do zawodowej szkoły górniczej. Od 14.10.1909 r. do 30.09.1910 r. odbył służbę wojskową w 98. pp. w Metzu. Do wybuchu I wojny światowej pracował w kopalniach węgla w Westfalii. W 1914 r. zmobilizowany do 16. Rez. Płk. Piech. i skierowany na front zachodni, do Francji. Ukończył kurs podoficerski. 24.04.1917 r. mianowany na stopień feldwebel (sierż.), a 27.01.1918 r. został zastępcą oficera. Zdemobilizowany 8.12.1918 r., wrócił do Bogusławia. Od 27.12.1918 r. organizował 3. kompanię baonu jarocińskiego. Przez Dowództwo Główne w Poznaniu skierowany do Gniezna, później do Kcyni. W składzie baonu S. Śliwińskiego walczył pod Szubinem. 12.01.1919 r. jego kompania uczestniczyła w zajęciu Rynarzewa. Stanowiąc jego załogę, 21.01 odparła zacięte ataki niemieckie. Zluzowana 24.01, wyruszyła do Jarocina. Na rozkaz Dowództwa Głównego 4.02.1919 r. baon jarociński (3. i 4. kompania) został skierowany pod Radzicz, gdzie 6.02 uczestniczył w zaciętych walkach pod Sarnową i Miejską Górką. Brawurowo zaatakował Niemców pod Sarnówką, a następnie opanował Sarnową (zdobyto 10 karabinów maszynowych). 7.02 i w dniach następnych Niemcy (wsparci pociągiem pancernym) usiłowali odebrać Sarnową. 18.02 od strony Łaszczyna zaatakowały 2 silne kompanie niemieckie. Wskutek wycofania się kompanii góreckiej Niemcy uderzyli na tyły powstańców jarocińskich. Krystofiak zdecydował się na kontratak w kierunku szosy prowadzącej z Sarnowy do Miejskiej Górki. Po rozbiciu wroga kompania wycofała się do Miejskiej Górki. Jak pisze Z. Wieliczka: „Jeden Krystofiak okazał tu znowu zdolność trzeźwego opanowania i rozkazał niezwłocznie po swym cofnięciu się ze Sarnowy zniszczyć granatami ręcznymi tor pod Miejską Górką, by uniemożliwić dalszą akcję niemieckiej pancerki”. Dekretem Komisariatu NRL nr 2 (poz. 42 z 7.02.1919) został mianowany ppor. (od 21.01.1919). 23.02.1919 r. 3. kompania została przemianowana na 7. kompanię 11. Płk. Strzel. Wlkp. Dowództwo 3. kompanii pełnił do 5.07.1919 r., a następnie objął dowództwo kompanii szturmowej III Okręgu Wojskowego. Od 19.01 do 13.09.1920 r. dowodził kompanią techniczną 11. Płk. Strzel. Wlkp. (późniejszy 69. pp.). Od 26.10.1920 r. dowodził (po chorobie) kompanią zapasową, a od 7.01 do 15.03.1921 r. – 3. baonem 69. pp. 7.01.1921 r. został zweryfikowany w stopniu kpt. W latach 1921-1930 dowodził kolejno: baonem 69. pp. (1922), kompanią specjalną (1922-1923), 2. kompanią ckm-ów (1923-1925), kompanią (1925-1926), w zastępstwie baonem (1926-1927), baonem 80. pp. (1927-1929), w 1929 r. był oficerem placu w garnizonie Słonin. Żegnając go, gen. S. Taczak, dowódca 17. DP, w rozkazie dziennym nr 18 (z 7.02.1927) napisał: „Opuszcza 17 D.P. jeden z najstarszych oficerów pułku, major S. Krystofiak z 64 pp., a jednocześnie współorganizator baonu jarocińskiego, w którym jako ochotnik i pełen ofiarności dla Ojczyzny patriota chlubnie dowodził 3 kompanią jarocińską. Jako bardzo energiczny i o bohaterskiej odwadze dowódca, nie mało przyczynił się do najchlubniejszej historii pułku (…) w służbie pokojowej (…) wywiązał się ze wszystkich powierzonych mu funkcji ku powszechnemu zadowoleniu przełożonych. Zawsze patriotycznym zapałem do służby podniecony, bogaty w cnoty żołnierskie i zalety charakteru, osiągnął najlepsze wyniki w swojej pracy”. Od 10.07.1929 r. do 31.01.1930 r. pozostawał w dyspozycji Ministerstwa Spraw Wojskowych i jego rozkazem (nr 20 z 1929) przeniesiony został w stan spoczynku. Pracował sezonowo w cukrowni Witaszyce, krótko był burmistrzem w Nowym Mieście nad Wartą, następnie burmistrzem w Czempiniu. Odznaczony: Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości, Złotym Krzyżem Zasługi oraz wieloma innymi medalami i odznakami. Ze związku małżeńskiego z Antoniną Wojciechowską miał dzieci: Helenę (ur. 1920) i Wacława (1921). W 1939 r. aresztowany przez Niemców, został wysłany do obozu koncentracyjnego i tam zamordowany w 1942 r.

autor publikacji : Bogusław Polak

bibliografia : CAW, Akta personalne – Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości, 6102-24/56; TU NRL nr 6 z 19.02.1919 r., s. 31 i nr 37 z 16.08.1919 r., s. 203; W. Lewandowski, Bój o Szubin. Dnia 11 stycznia 1919 roku, Poznań 1936; Z. Wieliczka, Od Prosny po Rawicz. Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Poznań 1931; W. Banaszak, Jarocin w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 (maszynopis), MID WIH, I (3)108; A. Czubiński, Z. Grot, B. Miśkiewicz, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Zarys dziejów, Warszawa-Poznań 1978; Art. ukazał się w Słowniku biograficznym powstańców wielkopolskich 1918-1919, pod red. A. Czubińskiego, B. Polaka, Poznań 2002, s. 177-178.

powrót do poprzedniej strony | do góry