Powstańcze biografie

Śliwiński Bernard

Śliwiński Bernard  (1883-1941), s. Romana, mistrza rzeźnickiego, i Antoniny z domu Obecnej. Ur. 5.07.1883 r. w Poniecu. W rodzinnym mieście ukończył szkołę powszechną, a później gimnazjum we Wschowie. Studiował prawo na uniwersytecie w Berlinie (2 semestry) i we Wrocławiu (5 semestrów), gdzie 1.02.1911 r. uzyskał doktorat. Był czynnym członkiem Towarzystwa Tomasza Zana i innych organizacji. Od 1911 r. do 1914 r. pracował w sądownictwie jako referendarz. W latach 1907-1908 odbył roczną służbę wojskową i ponownie wezwany przesłużył dalsze 7 miesięcy (2.03-30.09.1909). Z dniem 20.04.1910 r. awansowany do stopnia feldwebel (sierż.). Patent oficerski leutnanta (ppor.) otrzymał 22.03.1912 r. Zmobilizowany 1.08.1914 r. do armii niemieckiej. 15.06.1917 r. awansował do stopnia oberleutnanta (por.). W listopadzie 1918 r. był świadkiem wydarzeń w Berlinie. Zrzucił mundur i wrócił do Wielkopolski. Na początku grudnia 1918 r., za pośrednictwem dr. B.L. Marchlewskiego, zgłosił się do dyspozycji NRL i „zapisał się na listę oficerów, chcących się wdać w bój powstańczy”. W Poniecu utrzymywał kontakty z tamtejszą polsko-niemiecką Radą Robotniczą i Żołnierską, jak i z Powiatową Radą Ludową na powiat gostyński, z której 6.01.1919 r. otrzymał rozkaz „natychmiastowego stawienia się w Gostyniu, celem rozpoczęcia akcji zbrojnej”. Zgłosił się w Gostyniu, gdzie powierzono mu „kierownictwo powstania w powiecie”. We wspomnieniach po latach pisał: „Zastrzegłem się, że akcja wojskowa należy odtąd tylko do mnie i że za nią biorę całą odpowiedzialność pod każdym względem, albowiem taką akcję może tylko prowadzić jeden dowódca, inaczej bowiem nie rozumiem działania powstańczego”. Spowodował ogłoszenie pospolitego ruszenia na terenie powiatu i 7 stycznia zgłosiło się 415 ochotników, których podzielił na 3 kompanie, zapoczątkowując baon gostyński. Wyruszył w kierunku Ponieca z zadaniem obsadzenia linii Sowiny – Zawada – Wieszkowa – Janiszewa, osłaniając Poniec  – najbardziej zagrożony przez załogi niemieckie w Lesznie i Rawiczu. W ten sposób zaczął powstawać odcinek południowo-zachodni frontu wielkopolskiego. Rozesłano kurierów, równocześnie wysyłając patrole w kierunku Kąkolewa i Pawłowic. 8 stycznia Śliwiński wyjechał do Poznania po instrukcje i asygnaty na broń. Miał wpływ na korektę w podziale okręgów wojskowych. Rozkazem dziennym z 13.01.1919 r. zatwierdzono go jako dowódcę odcinka Leszno. Do połowy stycznia 1919 r. w ciągłych potyczkach powstały grupy: Poniec, Pawłowice, Osieczna i Boguszyn. Podział ten usankcjonowany został Rozkazem Operacyjnym nr 1 Dowództwa Głównego z 18.01.1919 r. Na początku lutego z oddziałów grupy uformował 6. Płk Strzel. Wlkp., który wszedł w skład 2. Dyw. Strzel. Wlkp. Dnia 3 marca Śliwińskiego zatwierdzono na stanowisku dowódcy pułku. Na odcinku południowo-zachodnim pułk pozostał do 30.07.1919 r. Dekretem Komisariatu NRL nr 102 (z 3.06.1919) mianowany kpt., a dekretem nr 104 – mjr. (ze starszeństwem od 1.12.1917). 1 września przeszedł z pułkiem na odcinek zbąszyński, przygotowując się do operacji rewindykacyjnej. 18 grudnia przesunięty pod Bydgoszcz, w rejon Żnina. 20.01.1920 r. na czele 6. Płk. Strzel. Wlkp. wkroczył do Bydgoszczy, a następnie zajął Świecie, Koronowo oraz Tucholę. Na początku lutego skoncentrował pułk pod Koronowem, a później przeszedł do Bydgoszczy, skąd 8 marca wyruszył do Brodów w Małopolsce Wsch. Uczestniczył w działaniach zaczepnych na Ukrainie (kwiecień-maj), w ofensywie na froncie litewsko-białoruskim i w walkach odwrotowych. Dnia 11 czerwca awansowany do stopnia ppłk. Przełożeni wystawili mu następującą opinię: „Dowódca pułku bardzo dobry. Dba o żołnierzy i opiekuje się nimi”. Od lipca do października leczył się w szpitalu w Poznaniu. Do czasu przejścia do rezerwy (1922 r.) nadal dowodził 60. pp., a następnie 29. bryg. piech. w Inowrocławiu. Od 7.02.1921 r. był komendantem wojewódzkim Policji Państwowej w Poznaniu, w latach 1922-1927 prezydentem Bydgoszczy, a następnie przeniósł się do Poznania, gdzie prowadził praktykę adwokacką. Współorganizował Związek Powstańców i Bojowników w Poznaniu, pełniąc funkcję prezesa. 23.01.1938 r. jako wiceprezes wszedł do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich. W 1939 r. powołany na dowódcę Pułku Obrony Narodowej w Poznaniu, Brygady Obrony Narodowej. We wrześniu brał udział w walkach odwrotowych i osłonowych nad Bzurą. Wzięty do niewoli, zmarł 17.12.1941 r. w obozie jenieckim Neubrandenburg. Był odznaczony: Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Legią Honorową oraz wieloma innymi medalami i odznakami. Związek małżeński zawarł z Marią z Cichowiczów i miał 2 synów: Romana Mariana (ur. 1928) oraz Tomasza Augustyna (1930). W latach 1930-1939 opublikował szereg artykułów i wspomnień o Powstaniu Wielkopolskim.

autor publikacji : Bogusław Polak

bibliografia : CAW, Akta personalne 12368 i 15503, Virtuti Militari 23-1721; AP Poznań, Akta miasta Poznania, 2103 i Zw. Powstańców Wielkopolskich; TU NRL nr 23, s. 112, 115; WSB, s. 754-755; B. Śliwiński, Początki powstania 1919 r. w powiecie gostyńskim, „Kronika Gostynia” 1931, nr 8, s. 169-171; tenże, Cześć i hołd poległym Powstańcom, „Kronika Gostyńska” 1938, nr 11, s. 161-162; tenże, Miechcin forteca powstańców gostyńskich i krabskich, „Kronika Gostyńska” 1939, nr 2, s. 32; tenże, Prawda historyczna (walka o Leszno), „Kronika Gostyńska” 1932, nr 5, s. 75-76; tenże, Moment religijny w powstaniu wielkopolskim, „Kronika Gostyńska” 1939, nr 1, s. 1-2; tenże, Potyczka pod Osieczną 11 stycznia 1919 r., [w:] Szkice i fragmenty, s. 103-110; tenże; Kijów, „Kronika Gostyńska” 1937, nr 5, s. 65-75 i in.; F. Polaszek, Pierwsze dni powstania w Gostyniu (ze wspomnień własnych), „Kronika Gostyńska”1929, s. 6-10; W. Kołomacki, Przygotowania do powstania i udział Gostynia w Powstaniu Wielkopolskim, „Kronika Gostyńska” 1929, s. 2-6; W. Lewandowski, Warunki polityczne i wojskowe genezy Grupy „Leszno”, „Kronika Gostyńska” 1934, nr 1, s.1-13; B. Polak, Front południowo-zachodni. Grupa „Leszno” Powstanie Wielkopolskiego 1919 r., Kościan 1971; B. Polak, Ppłk dr Bernard Śliwiński – dowódca Frontu Południowo-Zachodniego (Grupy Leszno) w Powstaniu Wielkopolskim 1919 r., [w:] Biografistyka, s.125-134; Wojskowe aspekty (wg indeksu); Wojsko Wielkopolskie, t. 1, cz. 1 (wg indeksu); A. Czubiński, Z. Grot, B. Miśkiewicz, Powstanie wielkopolskie 1918-1919. Zarys dziejów, Warszawa-Poznań 1978 (wg indeksu); informacje rodziny.

powrót do poprzedniej strony | do góry