Powstańcze biografie

Dominiczak Wacław

Dominiczak Wacław (1901-1920), ochotnik, członek Straży Ludowej, szeregowy 6. batalionu Wlkp. Wojsk Kolejowych. Urodził się 1.09.1901 r. w Rynarzewie, w dawnym powiecie szubińskim, w rodzinie rolnika Walentego i Konstancji z Jeżakowskich. Po ukończeniu miejscowej szkoły pracował na gospodarstwie rolnym u swego ojca Walentego. Na początku stycznia 1919 r. uczestniczył wraz ze starszymi braćmi Walentym i Leonardem w przywracaniu polskiej władzy w Rynarzewie. 11.01  został aresztowany i więziony, najpierw w samym Rynarzewie, a następnie w koszarach w Bydgoszczy. Zdołał uciec z transportu kolejowego, którym wywożono jeńców do obozu w Altdamm. O tych wydarzeniach złożył obszerne zaznania 22.01.1919 r. przed dowództwem frontu północnego. Protokół z przesłuchania Wacława Dominiczaka ukazał się 1.02.1919 r. w „Dzienniku Bydgoskim”: „(...) Wacław Dominiczak z Rynarzewa urodzony 1 września 1901 roku, syn rolnika, który uciekł z transportu zakładników rynarzewskich, zeznaje co następuje: po bitwie pod Szubinem w dniu 11 stycznia br. cofające się wojsko niemieckie (Heimatschutzu) przechodziło przez Rynarzewo w stronę Bydgoszczy. Po drodze zabierało wszystkich Polaków, których spotkało, starych czy młodych, żołnierzy czy cywilów. Byli to ludzie od 11 do 70 roku. Młodych od lat 8 zamknięto na wielkiej sali w Schlietera w Rynarzewie. A z owych starszych uformowani transport, który pod eskortą kawalerii, artylerii, piechoty niemieckiej pędzono do Bydgoszczy. W Bydgoszczy wsadzono ich do wagonów przeznaczonych dla bydła. Po krótkim czasie weszło do wozu, w którym znajdował się Dominiczak 6 marynarzy. Obrzucano zakładników różnymi wyzwiskami i obelgami, bito ich ręką, pościągano z nich mundury i płaszcze, tak że w to zimno tylko w spodniach i koszuli siedzieć musieli. Zamknięto potem szczelnie wagony bydlęce, w których zakładnicy się znajdowali, by nie wiedzieli dokąd ich powiozą. Zawieziono ich do Chojnic. Tutaj od wozu do wozu przystępował oddział mniej więcej 30 artylerzystów, wchodzili do wozów i zaczęli się znęcać nad Polakami. Bito ich w niemiłosierny sposób, jedni kijami, a drudzy gołymi szpadami. Chwytano za cienki koniec szpady i bito rękojeścią Polaków po głowach i gdzie tylko trafiono. Wszyscy którzy we wozach się znajdowali, mieli krwawe rany i siniaki na głowach. Dwóch z tych nieszczęśników zostało zabitych na śmierć... To się działo w wozie, w którym znajdował się Dominiczak. Tak samo się działo w innych wozach, a może jeszcze gorzej, ponieważ Dominiczak słyszał kilkakrotnie strzały i jęki, które go dochodziły z innych wagonów... Udało nam się z kilkoma towarzyszami niedoli zbiec podczas podróży z Chojnic do Krzyża. Razem uciekło 8 z jadącego pociągu. Co się zresztą zakładników stało nie wiadomo... Zabranych z powiatu szubińskiego było w tym dniu w Bydgoszczy 240, w tym 128 z samego Rynarzewa (...)". Po ucieczce z pociągu bracia Dominiczakowie tułali się przez 2 dni po lasach. Szli tylko nocami bez pożywienia i wody, której brak zaspokajali śniegiem. Do Rynarzewa powrócili przez Nakło. Po udzieleniu im pomocy i obandażowaniu głów i ran na ciele Wacław złożył w Kcyni zeznanie przed komendantem miasta hrabią Mieczkowskim, który protokół z przesłuchania przekazał do Poznania, do Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej. W kwietniu 1919 r. Wacław Dominiczak wstąpił wraz z braćmi do Straży Ludowej i brał udział w walkach na froncie północnym powstania wzdłuż Noteci. Następnie został powołany do odbycia służby wojskowej w 6. batalionie Wlkp. Wojsk Kolejowych. Brał udział w odbudowywaniu zniszczonych linii i mostów kolejowych m.in. na Noteci pod Rynarzewem, następnie uczestniczył w wojnie litewsko-białoruskiej. Zmarł 24.08.1920 r. w Kielcach po chorobie wywołanej przez rany odniesione na polu bitwy.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia : „Dziennik Bydgoski”, nr 26,1.02.1919; J. Jaśkowiak, Chojnicka masakra rynarzewskich patriotów, „Dziennik Wieczorny”, nr z 1970; Izba Patrona Zespołu Szkół im. Powstańców Wielkopolskich w Rynarzewie. Lista internowanych mieszkańców Rynarzewa i okolicy do obozu jenieckiego Altdamm (12.01.1919-30.03.1919 ), poz. 8 W. Dominiczak; Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Warszawa 1934, poz. 6763 W. Dominiczak; M. Buławski, Miasteczko nad frontem. Wspomnienia z roku 1919, Poznań 1929; Z. Kowalski, Rynarzewiacy – cisi bohaterowie, „Kurier Poranny”, nr 233, 23.08.1937.

powrót do poprzedniej strony | do góry