Powstańcze biografie

Kinecka Jadwiga

Kinecka Jadwiga z domu Ligarzewska (1900-1964), nauczycielka, członek Towarzystwa Młodzieży Żeńskiej, działaczka niepodległościowa w okresie powstania. Urodziła się 1.07.1900 r. w Rynarzewie, w dawnym powiecie szubińskim, w rodzinie mistrza szewskiego Stanisława (1852-1907) i Apolonii (1864-1939) z Szulców. Rodzina Ligarzewskich była niezwykle aktywnie zaangażowana w sprawy niepodległościowe w Rynarzewie. Bracia Jadwigi, Apoloniusz i Zygmunt, byli zawodowymi wojskowymi, którzy brali czynnie udział w przygotowaniach i samym przebiegu powstania w dawnym powiecie szubińskim. W 1907 r. zmarł ojciec rodziny, mistrz szewski, Stanisław Ligarzewski. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Rynarzewie w 1914 r. Jadwiga Ligarzewska kształciła się dalej prywatnie oraz w Seminarium Nauczycielskim w Bydgoszczy. 26.09.1919 r. zdała w Poznaniu egzamin na tymczasową siłę pomocniczą, która pozwalała jej nauczać w szkołach ludowych jako siła pomocnicza. Do udziału w Powstaniu Wielkopolskim Jadwiga Ligarzewska włączyła się na początku stycznia 1919 r., kiedy to pruskie wojsko Grenzschutzu internowało wszystkich mężczyzn w Rynarzewie i wywiozło ich do obozu jenieckiego Altdamm  (Szczecin-Dąbie). Wśród aresztowanych byli bracia Jadwigi: Zygmunt, Apoloniusz i Mieczysław, który po dotkliwym pobiciu przez niemieckich żołnierzy został uznany po zakończeniu powstania za inwalidę wojennego w 75%. Wówczas Jadwiga Ligarzewska wraz z Zofią Krygerówną rozpoczęły swoją społeczną służbę w urzędzie pocztowym w Rynarzewie. Ks. proboszcz Mieczysław Buławski, organizator powstania w Rynarzewie, tak wspominał: „(...) Gdy się ściemniło, podpadła mi cisza panująca dookoła. Więc Niemców nie było? Wybrałem się do mieszkania p. Krygierów, by się dowiedzieć, czy telefon na poczcie już funkcjonuje. Pocztę już w styczniu objęły dwie najdzielniejsze druhny z Towarzystwa Młodzieży Żeńskiej, p. Jadwiga Ligarzewska i p. Zofia Krygierówna, pracując bezinteresownie całymi dniami. − Czy można telefonować do Szubina? − pytam się zdziwionych moim nagłym ukazaniem się pań.  − Nie można; Niemcy telefon zabrali (...)". O zaangażowaniu w działalność w okresie powstania J. Ligarzewskiej w 1937 r. pisał na łamach „Kuriera Porannego" redaktor Z. Kowalski w słowach: „(...) Gdy cierpieli internowani w obozie. O Rynarzewo toczył się krwawy bój. Siostry, żony i matki internowanych współdziałały z powstańcami. Na czele dziewcząt stanęły Jadwiga Ligarzewska dziś żona urzędnika wojskowego, nosząca nazwisko Kinecka i Zofia Krygerówna, dziś majorowa Korzucka. One przewodziły, kiedy kopano rowy strzeleckie dla powstańców, one prowadziły zupełnie bezinteresownie urząd pocztowy, uczyły dzieci w szkole języka polskiego i historii, zyskując uznanie wśród powstańców (...)". 13.03.1919 r. Jadwiga Ligarzewska wraz z ks. proboszczem Buławskim i Zofią Krygerówną rozpoczęły pracę w szkole katolickiej w Rynarzewie. Ks. Buławski tak wspominał ten moment w swoim pamiętniku z roku 1919: „(...) Stanęło więc na tym, że uruchomiłem tutejszą szkołę polską. Dzieci z wielkim utęsknieniem czekały na rozpoczęcie nauki w języku rodzimym. Zaangażowałem do pomocy owe dwie panny, które dotąd pracowały na poczcie. Obie zatwierdziła władza szkolna. Jedna z nich, p. Jadwiga Ligarzewska wytrwała w szkolnictwie polskim siedem lat, zrazu w Rynarzewie, potem jako kierowniczka w Turze. Druga, p. Zofia Krygerówna, nauczała do lipca. Szkołę podzieliłem na 3 klasy; każde z nas objęło jedną. Pracowaliśmy cztery do pięciu godzin codziennie (...)". 1.04.1919 r. władza szkolna w Szubinie powierzyła J. Ligarzewskiej etat jako 2. nauczycielowi – siła pomocnicza w dwuklasowej szkole podstawowej w Rynarzewie. 1.01.1920 r. Powiatowy Inspektor Szkolny w Szubinie potwierdził zatrudnienie J. Ligarzewskiej w szkole w Rynarzewie na stanowisku nauczycielki. 28.06.1920 r. Jadwiga Ligarzewska w obecności burmistrza Szubina Jana Kuchczyńskiego, powiatowego inspektora szkolnego Edmunda Fabianowskiego i ks. radcy Ludwika Sołtysińskiego, duchowego przywódcy powstania na powiat szubiński, złożyła przysięgę urzędniczą na stanowisko nauczyciela (siły pomocniczej) w szkole w Rynarzewie. J. Ligarzewska złożyła przysięgę w słowach: „(...) Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu, że na powierzonym mi stanowisku urzędowym przyczyniać się będę w mym zakresie działania ze wszystkich sił do ugruntowania celem, niepodległości i potęgi Rzeczpospolitej Polskiej, której zawsze wiernie służyć będę; wszystkich obywateli kraju w równym mając zachowaniu, przepisów prawa strzec będę pilnie, obowiązki mego urzędu spełniać gorliwie i sumiennie, polecenia mych przełożonych wykonywać dokładnie, a tajemnicy urzędowej dochowam. Tak mi Panie Boże dopomóż (...)". 1.11.1921 r. Jadwiga Ligarzewska została skierowano do pracy na stanowisku 2. nauczyciela w szkole katolickiej w Turze, w dawnym powiecie szubińskim. 1.04.1922 r. władza szkolna w Szubinie powierzyła J. Ligarzewskiej stanowisko 1. nauczyciela w tej placówce, a następnie obowiązki kierownika tej szkoły. 31.07. 1927 r. J. Ligarzewska zakończyła pracę w charakterze nauczycielki szkoły katolickiej w Turze, z dniem 1.09.1927 r. rozpoczęła pracę jako sekretarka w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym w Bydgoszczy. Po zawarciu związku małżeńskiego od 1.10.1929 r. pracowała w biurze Zakładów Wapienniczych w Wapiennie koło Barcina. Pracę zakończyła w roku 1932 i do wybuchu wojny nigdzie nie pracowała zawodowo. W okresie II wojny światowej rodzina Ligarzewskich została wywieziona do Generalnej Guberni, a Zygmunt Ligarzewski, mjr WP, był więźniem obozu jenieckiego. Po zakończeniu wojny Jadwiga Kinecka 1.08.1955 r. rozpoczęła pracę zawodową w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Rynarzewie na stanowisku referenta administracyjno-gospodarczego, który zajmuje się równocześnie sprawami personalnymi oraz BHP i ppoż.. W tym okresie Jadwiga Kinecka była członkiem ZSL oraz aktywnym członkiem Zarządu Sekcji Kobiet przy Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Rynarzewie.
Jadwiga Kinecka zmarła w Rynarzewie 29.12.1964 r. i została pochowana na miejscowym cmentarzu parafialnym.
Jadwiga Ligarzewska 22.08.1929 r. zawarła związek małżeński z Józefem Kineckim. Małżeństwo było bezdzietne.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia : Archiwum Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Szubinie. Akta osobowe J. Kineckiej sygn. 5/63; Archiwum Państwowe w Bydgoszczy. USC Rynarzewo, Księga Urodzonych, sygn. 50/100; Inspektorat Szkolny w Szubinie 1920-1939, sygn. 460/192 (teczka osobowa nauczycielki J. Ligarzewskiej); Archiwum USC w Szubinie. Księga Zmarłych USC Szubin, sygn. 68/1964; Archiwum rodzinne Apolonii Góreckiej zd. Ligarzewskiej; M. Buławski, Miasteczko nad frontem. Wspomnienia z roku 1919, Poznań 1929; Z. Kowalski, Rynarzewiacy – cisi bohaterowie, „Kurier Poranny", nr 233, 23.08.1937.

powrót do poprzedniej strony | do góry