Powstańcze biografie

Mocek Piotr

Mocek Piotr (1897-1919), s. Piotra, zwrotniczego kolejowego, i Franciszki z domu Przybeckiej. Ur. 16.10.1897 r. w Mosinie. Miał 11 rodzeństwa, z którego był najmłodszy. Z zawodu krawiec, mieszkał w Mosinie, w budynku przy przejeździe kolejowym na drodze do Rogalinka. Latem 1916 r. wcielony do armii niemieckiej – do 5. Baterii Reg. Art. Polowej stacjonującej w Zossen koło Berlina. Po zaprzysiężeniu jednostki 12.12.1916 r. przemierzył w jej szeregach cały szlak bojowy na froncie zachodnim I wojny światowej – pod Aisne, w Szmpanii i w Górnej Alzacji. Wraz z jednostką wrócił do kraju 23.12.1918 r. Po demobilizacji, w ostatnich dniach grudnia, zgłosił się jako ochotnik do 1. szwadronu Straży Konnej Miasta Poznania, tworzonej przez ppor. Kazimierza Ciążyńskiego. Był to zalążek 1. Płk. Uł. Wlkp., późniejszego 15. Płk. Uł. Poznańskich. Piotr Mocek był jednym ze 109 kawalerzystów, wchodzących w skład kombinowanego szwadronu wysłanego jako wsparcie oddziałów powstańczych walczących o Szubin.  9.01.1919 r. szwadron wyjechał pociągiem do Kcyni. Stamtąd  11.01 ok. godz. 7.30 wyruszył do Kołaczkowa, gdzie w tym samym dniu, po nieudanej próbie wysadzenia torów kolejowych, próbował zatrzymać ostrzałem pociąg pancerny z Bydgoszczy, wiozący niemieckie posiłki do Szubina. W czasie ostrzału pociągu na dworcu kolejowym w Kołaczkowie, ok. godz. 20.00, Mocek został śmiertelnie postrzelony w szyję. Był jednym z 9 poległych w tej akcji ułanów.  24.01 o godz. 9.00 w kościele parafialnym w Mosinie rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe odprawione przez ówczesnego proboszcza ks. Kałkowskiego. Wcześniej w domu żałobnym okolicznościową mowę wygłosił mosiński aptekarz Ritter. W pogrzebie, który przerodził się w manifestację patriotyczną, udział wzięli żołnierze z pułku, którzy nieśli trumnę w procesji pogrzebowej. Nad grobem mowę wygłosił towarzysz broni poległego, ułan Wienckowski, po czym na cześć poległego, starszego ułana, oddano 3 salwy honorowe.
W czasie okupacji hitlerowskiej w obawie przed represjami, z jakimi mogła spotkać się rodzina powstańca, ówczesny proboszcz ks. Haendschke wydarł stronę z księgi cmentarnej z wpisem o pochówku powstańca. Rodzina usunęła też tablicę na jego grobie i ukryła, zakopując ją gdzieś w okolicy. W czasach współczesnych poległy ułan stał się postacią zapomnianą przez lokalną społeczność.
Piotr Mocek, starszy strzelec 1. szwadronu Płk. Strzel. Konnych Straży Poznańskiej, w literaturze historycznej i w źródłach wymieniany jest jako jeden z pierwszych poległych z 15. Płk. Uł. Poznańskich. Jako miejsce śmierci podaje się nieściśle Szubin, choć faktycznie zginął w Kołaczkowie. Wymieniony w nekrologu zbiorowym pułku w „Kurierze Poznańskim” i „Dzienniku Poznańskim” ze stycznia 1919 r. jako „strzelec Piotr Mocek z Mosiny”. Opis pogrzebu w „Kurierze Poznańskim” z lutego 1919 r. zatytułowany Pogrzeb bohatera. Wymieniony wśród poległych na kolumnie pomnika z 1927 r. 15. Płk. Uł. Poznańskich przy ul. Ludgardy w Poznaniu jako: „str. uł. Mocek Piotr 10 I 1919” (rozbieżność daty dziennej). Wymieniony również na tablicy z 1939 r. poświęconej poległym ułanom autorstwa prof. M. Kułaka przy wejściu do kasyna oficerskiego w koszarach pułku jako: „Starszy ułan Mocek Piotr” – obecnie w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego. Jego nazwisko pojawiło się również na Liście strat powstania wielkopolskiego 1918-1919 T. Jabłońskiego (nr 972 ), na Liście strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920 (nr 26034) i na Liście strat 15 Pułku Ułanów Poznańskich (nr 21). W Mosinie dla upamiętnienia bohaterskiej śmierci st. uł. nadano ulicy prowadzącej do Rogalinka nazwę – „Piotra Mocka”.

autor publikacji : Joanna Nowaczyk

bibliografia : Lista strat powstania wielkopolskiego 1918-1920, T. Jabłoński, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1936; Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920, Wojskowe Biuro Historyczne, Warszawa 1936; T. Jeziorowski, Lista strat 15 Pułku Ułanów Poznańskich, Poznań 1999; T. Fenrych, Powstanie Wielkopolskie. Front Północny, Poznań 1920, W. Lewandowski, Bój o Szubin, Poznań 1937; Księga zgonów na rok 1920 USC w Mosinie; Księga meldunkowa z roku 1958 Urzędu Miejskiego w Mosinie; „Kurier Poznański" nr 18, 23.01.1919 (nekrologi); „Dziennik Poznański" r. 61, nr 13, 32 I 1919 r. (nekrolog); Opis pogrzebu w: „Kurier Poznański" nr 28, 4.02.1919 r.; Relacje rodzinne – w archiwum autora.

linki :
Opis miejsca pamięci poświęconego Piotrowi Mockowi w Mosinie  ZOBACZ  TUTAJ

powrót do poprzedniej strony | do góry