Powstańcze biografie

Szymański Sylwester

Szymański Sylwester (1897-1967), s. Konstantego i Józefy z domu Szczepińskiej. Ur. 17.12.1897 r. w Gnieźnie. Po ukończeniu siedmioklasowej szkoły powszechnej w Gnieźnie rozpoczął naukę w zawodzie stolarza, lecz z powodu wybuchu I wojny światowej nie mógł nauki tej ukończyć. W 1915 r. wcielony do armii niemieckiej, z której zdezerterował po zamieszkach politycznych w Niemczech w listopadzie 1918 r. W tym też okresie zawarł związek małżeński z Zofią z domu Wiarków (1901-1989), z którą doczekał się 2 dzieci: Henryka (1919-1994) i Mieczysławy (1921-1996). 28.12.1919 r. wstąpił ochotniczo do 4. kompanii gnieźnieńskiej dowodzonej przez ppor. Goralewskiego i Mariusza Wachtla. Brał udział w walkach na ulicach Poznania, m.in. w zdobyciu koszar 12. Płk. Dragonów Pruskich. Po odbyciu przeszkolenia wojskowego prowadzonego w styczniu 1919 r. przez Wachtla, walczył o Gniezno, Zdziechowę, a od 1.02.1919 r. przebywał na froncie w okolicach Nakła, Szubina i Rynarzewa. 7.02.1919 r. został ranny odłamkiem granatu w prawą rękę. Pomimo odniesionych ran nadal aktywnie uczestniczył w działaniach zbrojnych na froncie. 18.02.1919 r. uczestniczył w bitwie o niemiecki pociąg pancerny pod Rynarzewem. W bitwie tej poległ wraz z 28 powstańcami jego dowódca Mariusz Wachtel z Gniezna. W czerwcu 1919 r. Szymański był słuchaczem szkoły podoficerskiej 9. Płk. Strzel. Wlkp., po zakończeniu której otrzymał stopień kpr. 19.06.1919 r. pod Rynarzewem poległ w bitwie jego brat Roman Szymański, służący w 10. Płk. Strzel. Wlkp. W 1920 r. Sylwester Szymański mianowany został plutonowym i przeniesiony do służby w 7. Płk. Art. Ciężkiej w Lesznie. Z wojska zwolniony w styczniu 1921 r. W latach 1921-1923 mieszkał w Gnieźnie, tutaj należał również do Związku Powstańców Wielkopolskich 1918/1919. Od 1923 r. mieszkał w Rynarzewie, gdzie w 1924 r. wstąpił w szeregi Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Pełnił tam funkcję komendanta towarzystwa. W 1925 r. podczas uroczystości poświęcenia i wręczenia sztandaru dla Towarzystwa Powstańców i Wojaków „Dziennik Bydgoski” informował: „(…) po nabożeństwie na rynku jeden z chrzestnych pan Kazimierz Kujawski, po odpowiednim przemówieniu, wręczył sztandar prezesowi okręgowemu p. inż. Bernaczkowi, tenże oddał go prezesowi obwodowemu por. rez. Walkowskiemu z Szubina, ten zaś prezesowi miejscowemu p. burmistrzowi Tomaszewskiemu, od którego przyjął go komendant miejscowy p. Szymański, aby go oddać chorążemu p. Wołowskiemu (…)”. Jedną z matek chrzestnych nowego sztandaru została żona Szymańskiego. Wybuch II wojny światowej zastał Sylwestra Szymańskiego w Rynarzewie. Jan Jankowski pisał: „(…) dla bezpieczeństwa i pilnowania porządku sołtys zwołuje miejscowych mężczyzn Polaków na zebranie do Sali Banacha celem powołania Straży Obywatelskiej. Gdy mężczyźni przybyli wyłonili spośród siebie Straż Obywatelską, której komendantem wybrany został Władysław Szulc, zaś jego zastępcą Sylwester Szymański. Dwuosobowe posterunki, zmieniające się, co cztery godziny, patrolować miały w dzień i w nocy we wsi. Komenda Straży Obywatelskiej mieściła się w rynku w domu Dominiczaka (…)”. W okresie okupacji niemieckiej 1939-1945 Szymański pracował w Bydgoszczy. W styczniu 1945 r., po wyzwoleniu przez wojska radzieckie, został wybrany na komendanta Milicji Obywatelskiej w Rynarzewie. Funkcję tę pełnił do końca października 1945 r. Od 1949 r. pracował w Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska w Rynarzewie, jako referent działu zaopatrzenia. W 1958 r. wstąpił do ZBoWiD-u. Odznaczony m.in. Odznaką Powstańca Broni Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków (1923). Zmarł 29.03.1967 r. w Szubinie, został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia : Archiwum ZKRP i BWP Oddział w Bydgoszczy, sygn. 1603/692 (teczka osobowa S. Szymańskiego; własnoręczny życiorys, kwestionariusz członka ZBoWiD-u, zaświadczenie świadków o udziale w Powstaniu Wielkopolskim). Obecnie w CAW w Warszawie; Archiwum USC Szubin. Księga Urodzeń USC Rynarzewo 1919; J. Jankowski, Swastyka nad Szubinem, Poznań 1961; Archiwum Muzeum Ziemi Szubińskiej im. Zenona Erdmanna w Szubinie. Kwestionariusz osobowy S. Szymańskiego jako kandydata do Związku Powstańców Wielkopolskich 1918-1919. Szubin 1948., sygn. MZS/A/577-PWI/5.

powrót do poprzedniej strony | do góry