Powstańcze biografie

Pajzderski Wacław

Pajzderski Wacław (1887-?), s. Józefa i Tekli z domu Marach. Ur. 17.09.1887 r. w Mroczy. Ukończył szkołę powszechną w Mroczy, a następnie Gimnazjum Kupieckie w Bydgoszczy, przysposabiając się do zawodu kupieckiego. Matury nie zdawał. Od 1910 r. działał w mroteckim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. W okresie I wojny światowej służył w niemieckim 57. pp., awansując do stopnia obergefreiter (kpr.). W okresie przedpowstaniowym był członkiem Rady Ludowej w Mroczy. W czasie Powstania Wielkopolskiego działał m.in. jako wywiadowca na terenie tej części Pomorza, która znajdowała się w rękach niemieckich. Przekazywał m.in. dane dotyczące biur werbunkowych, gdzie tworzono ochotnicze kadry Grenzschutzu, informując przy tym Poznań o każdym ruchu oraz dokładnych ilościach stanów osobowych owych kadr. Aresztowany w Starogardzie (niem. Preußisch Stargard) przez Niemców za prowadzenie wywiadu na rzecz Polski, był więziony w Bydgoszczy (niem. Bromberg) od 3.02.1919 r. Miał być sądzony, ale nieoczekiwanie zwolniono go 17 lutego i powrócił do domu w Mroczy. Po przyłączeniu Mroczy do odrodzonej Rzeczypospolitej, w czasie zagrożenia ze strony armii bolszewickiej, w lipcu 1920 r. zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego. Zdemobilizowany 6.12.1920 r. W okresie od 19.07.1920 r. do 30.09.1922 r. pełnił urząd komisarycznego burmistrza Mroczy. Przez jakiś czas przewodniczył również mroteckiemu Bractwu Kurkowemu. Jeszcze w latach 20. XX w. ożenił się i przeprowadził do Sępólna Krajeńskiego. Tam prowadził firmę kupiecką, udzielał się społecznie i patriotycznie w miejscowym Towarzystwie Powstańców i Wojaków, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, Bractwie Kurkowym i w Straży Pożarnej. Członek Związku Podoficerów Rezerwy. Odznaczony Medalem za Wojnę 1919-1921, Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych i Odznaką Honorową Frontu Pomorskiego. Mimo osobistych starań jego wniosek o nadanie Krzyża Niepodległości został odrzucony we wrześniu 1937 r. O jego zasługach dla Powstania Wielkopolskiego świadczyli m.in.: Antoni Pajzderski, Piotr Kapsa, Wojciech Mellin, Roman Mściszewski, Franciszek Paluchowski – wszyscy z Mroczy.

autor publikacji : Jarosław Odrobiński

bibliografia : CAW w Warszawie, Koperta OPWI 23- 2746, Wniosek Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości; Dyplom nr 2907 Kapituły Odznaki Pamiątkowej Więźniów Ideowych z 31.12.1931 r.; J. Odrobiński, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 w Mroczy i okolicy. 90 rocznica wydarzeń, Mrocza 2008, s. 86-87.

powrót do poprzedniej strony | do góry