Powstańcze biografie

Zieliński Bolesław

Zieliński Bolesław (1900-1988), s. Walentego i Marianny z domu Kubanek. Ur. 12.01.1900 r. w Smuszewie, w dawnym powiecie wągrowieckim, gdzie jego rodzice posiadali niewielkie (1,5 ha) gospodarstwo i wiatrak. Dwa lata później razem z rodziną przeprowadził się do Czeszewa, na nowe gospodarstwo rolne (20 ha) kupione od hrabiostwa Bnińskich. Tam też ukończył miejscową szkołę powszechną i jako jedyny syn, mający tylko starsze siostry, rozpoczął pracę na rodzinnym majątku. W maju 1918 r. powołano go do odbycia służby wojskowej w armii niemieckiej. Po odbyciu podstawowego przeszkolenia trafił do Belgii, gdzie kontynuowano dalsze wojskowe szkolenie nowo wcielonych do wojska. Jeszcze zanim trafił na front, doszło do zawieszenia broni i wstrzymania wszelkich działań wojennych. Wykorzystując powszechne rozprzężenie w armii, wybuch rewolucji w Niemczech, tworzenie się Rad Robotniczych i Żołnierskich, Zieliński opuścił macierzystą jednostkę wojskową i w pełnym uzbrojeniu 16.12.1918 r. powrócił do Czeszewa.
Kolejne grudniowe dni spędził w domu rodzinnym. 28.12.1918 r. dotarła do niego wieść, iż dzień wcześniej na ulicach Poznania doszło do działań zbrojnych polskich powstańców przeciwko niemieckiemu okupantowi. Na wieść o tych wydarzeniach Zieliński natychmiast zaangażował się w działalność konspiracyjną mieszkańców Czeszewa, szykujących się do podjęcia działań zbrojnych. Wieczorem 31.12.1918 r. liczący 18 osób czeszewski oddział powstańczy dowodzony przez miejscowego nauczyciela ppor. Maternowskiego otrzymał wezwanie stawienia się na wyznaczone miejsce zbiórki z zadaniem koncentracji w celu zaatakowania i oswobodzenia Kcyni. Po drodze siły czeszewskie połączyły się z oddziałami maszerującymi z Gołańczy. Dowództwo nad całością objął ppor. Włodzimierz Kowalski z Gołańczy. Późnym wieczorem Kcynia została opanowana przez powstańców. Dla Zielińskiego był to pierwszy powstańczy bój i pierwsza bitwa, w jakiej w ogóle wziął udział. W następnych dniach uczestniczył w walkach o Chodzież i kilku potyczkach w tej części Noteci, później w bitwach o Szamocin i Margonin, a po zawarciu rozejmu w Trewirze, razem ze swoim oddziałem, wzmacniał posterunki wielkopolskie w okolicach Czesławic. Mimo rozejmu przez wiosenne miesiące 1919 r. często trzeba było potykać się z niemieckimi oddziałami. Do 19.02.1919 r. walczył jako ochotnik. Po latach wspominał, że mimo braku w pełni wojskowej organizacji, poczucie obowiązku było tak duże, że zachowywano dyscyplinę, respektowano rozkazy przełożonych, a wszyscy czuli się jak w prawdziwym wojsku. Z końcem lutego zaczęto organizować pełnoprawną armię wielkopolską. Starsi wiekiem ochotnicy zaczęli wracać do domów, natomiast młodsi nadal pełnili swoją funkcję. W wojsku pozostał także Zieliński, który po reorganizacji oddziałów powstańczych zajmował w armii różne stanowiska, by ostatecznie w kwietniu trafić do 2. Płk. Szwoleżerów Rokitniańskich, który w połowie 1919 r. dozorował polsko-niemiecki rejon graniczny w okolicach Pruchna, Skoczowa i Kończyc na Śląsku. Na początku 1920 r. pułk brał udział w zajmowaniu Pomorza. W kwietniu 1920 r. transportem kolejowym trafił na front ukraiński i jeszcze z końcem miesiąca wziął udział w pierwszej swojej operacji na wschodzie – rajdzie na Koziatyń. W maju wraz ze swoim oddziałem Zieliński walczył w okolicach Rokitna, Teleszówki, Bereźna i Radziwiłłówki. Pod koniec czerwca jego pułk wszedł w skład 6. Dyw. Piech. i walczył o Horodnicę oraz Seredy. Następnie, ze względu na zmęczenie i straty, wycofany został w celu odpoczynku i uzupełnienia stanów pod Zamość. 20 lipca w składzie 4. bryg. jazdy pułk trafił pod Beresteczko. Trzy dni później w walce zdobył Peremyl, a następnego dnia Szczurowice. 31 sierpnia aż trzykrotnie szarżował pod Komarowem. W dniach 8-10 października pułk przeprowadził zagon na Korosteń, unieszkodliwiając m.in. 2 nieprzyjacielskie pociągi pancerne. Tam też zakończył swój chlubny szlak bojowy na wschodzie. Zieliński w służbie wojskowej pozostał do 25.03.1922 r., po czym zdemobilizowany powrócił do domu.
W okresie międzywojennym prowadził gospodarstwo rolne po rodzicach. Udzielał się w Towarzystwie Powstańców i Wojaków w Czeszewie, którego był jednym z założycieli, a także w miejscowym Kółku Rolniczym. Od 1935 r. pełnił również funkcję radnego w Radzie Gromadzkiej i jednocześnie był członkiem Zarządu Gminnego w Czeszewie. 25.08.1939 r. zmobilizowany do gołanieckiej kompanii Baonu Obrony Narodowej „Wągrowiec”, która do 5 września obsadzała pozycje w okolicach Wągrowca. W czasie kampanii wrześniowej wągrowiecki BON cofał się w kierunku Warszawy, by 17.09.1939 r. wraz z innymi oddziałami WP,  stoczyć krwawą bitwę z siłami Wehrmachtu pod Sochaczewem. Tam Zieliński dostał się do niewoli. Przez najbliższe miesiące przesiedział w obozach przejściowych w Piątku i Henrykowie na Śląską, Neu Brandenburgu oraz w Antonowie koło Skoków, skąd zwolniono go do domu 1.05.1940 r. Niedługo cieszył się spokojem i wolnością. 9 maja wszyscy mieszkańcy Czeszewa polskiego pochodzenia, w tym Zieliński z żoną, 3 małych dzieci i schorowaną matką, wywiezieni zostali na Lubelszczyznę do Generalnej Guberni, do miejscowości Blinowa. Tam mieszkał w niewielkim pokoiku oraz pracował na majątkach ziemskich jako robotnik rolny. W 1941 r. osiedlił się pod Zamościem, gdzie pracował na folwarku najpierw jako magazynier, a następnie jako kierownik. Do rodzinnego Czeszewa powrócił dopiero w kwietniu 1945 r., już po zakończeniu działań wojennych w Wielkopolsce. Na miejscu zastał zdewastowane gospodarstwo. Niebawem wyprowadził się do miejscowości Kujawki na nowe gospodarstwo.
W wolnych chwilach udzielał się społecznie w gołanieckim ZBoWiD-zie. Za swoje zasługi dla państwa, zarówno na polu walki zbrojnej, jak i pracy dla ojczyzny, został wielokrotnie wyróżniony i odznaczony, m.in.: Srebrnym Krzyżem za Zasługi dla Związku Powstańców i Wojaków (1935), Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (1958), Odznaką Grunwaldzką (1970), Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945 r. (1972) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972). Za udział w Powstaniu Wielkopolskim i w kampanii wrześniowej otrzymał stopień wojskowy ppor. rez. Zmarł 10.08.1988 r., pochowany został na cmentarzu w Czeszewie.

autor publikacji : Sławomir Łaniecki

bibliografia : Na podstawie Kroniki ZBoWiD-u w Gołańczy. Z archiwum rodzinnego Karola Kabacińskiego.

powrót do poprzedniej strony | do góry