Powstańcze biografie

Susała Kazimierz

Susała Kazimierz (1895-1920), s. Stanisława, rolnika, i Bronisławy z domu Żmudzińskiej. Ur. 19.02.1895 r. w Sadkach. Rodzice posiadali znaczne gospodarstwo rolne o powierzchni 40 ha. W 1905 r. ukończył w Nakle katolicką szkołę powszechną i podjął naukę w nakielskim gimnazjum męskim. Przez jakiś czas mieszkał w Nakle u wujostwa Okopińskich, właścicieli kamienicy i sklepu z materiałami pasmanteryjnymi przy dzisiejszej ul. Podgórnej (dawniej ul. Polizeistrasse) w Nakle. W kwietniu 1913 r. wraz z kolegą Kazimierzem Rybką, późniejszym lekarzem i powstańcem, założył 1. Drużynę Skautową im. Tadeusza Kościuszki. Jego kolegami szkolnymi byli m.in. późniejsi zasłużeni powstańcy wielkopolscy: Jan Sławiński, Edmund Bartkowski czy Józef Codrow. Gdy wybuchła I wojna światowa, mając wielkie nadzieje na pozytywne dla niepodległości Polski jej zakończenie, Susała znalazł się wśród grona uczniów, którzy zgłosili się na ochotnika do armii niemieckiej. W przyspieszonym trybie złożył egzamin dojrzałości, tzw. maturę wojenną, i po letnich wakacjach stawił się w 4. Regimencie Ułanów w Toruniu. W szeregach niemieckiej 1. Dyw. Kawal. walczył na froncie wschodnim, na Wileńszczyźnie, w okolicach Rygi, na Wołyniu, później w Rumunii, a następnie na froncie zachodnim w okolicach Strasburga, w Wogezach oraz w Belgii. Gdy zbrakło koni, przeszedł szkolenie artyleryjskie oraz służył w pierwszej linii. Był kilkakrotnie ranny. Z końcem 1918 r., po opuszczeniu szeregów armii niemieckiej, powrócił do Sadek. Za namową wuja Jana Okopińskiego zaangażował się w działalność niepodległościową, tworząc struktury przyszłych władz administracyjnych i wojskowych Nakła i okolic, a w szczególności w Sadkach. Między  innymi ze swoimi braćmi Janem, Stanisławem i Marianem, ponadto Pawłem Płaczkiem, Janem Rohloffem, Janem Szulcem, Leonem Czyżakiem, Wojciechem Bembnistą, braćmi Brukwickimi i innymi, stworzył tajne biuro werbunkowe w Sadkach, dając tym samym początek struktur przyszłego sadkowskiego oddziału powstańczego. W początkach stycznia 1919 r. wyjechał do Poznania, gdzie uzyskał przydział do formującego się 1. Płk. Strzel. Wlkp. w randze ppor. i objął dowództwo 9. kompanii 3. baonu. W marcu 1919 r. znalazł się w tzw. Grupie Wielkopolskiej płk. Daniela Konarzewskiego, która wysłana została w okolice Lwowa jako wsparcie sił polskich. Z końcem lipca 1919 r. Susała ze swoim pułkiem znalazł się pod Lesznem, na granicy z Niemcami. W październiku pułk, wchodząc w skład 14. Dyw. Piech., trafił na wschód, do Bobrujska, w okolicach którego przebiegała linia frontu polsko-bolszewickiego. Z końcem kwietnia 1920 r. ruszyła ofensywa kijowska Polaków, natomiast na froncie białoruskim do ofensywy przeszli Rosjanie. Ich atak spotkał się z kontratakiem Polaków, w tym 14. DP. Zmagania na całej linii frontu wschodniego wkrótce przerodziły się w odwrót wojsk polskich, który na przełomie lipca i sierpnia 1920 r. przeniósł zmagania wojenne nad Wisłę. W trakcie odwrotu oddział Susały spełniał zadania osłonowe. Po przegrupowaniu 14. DP znalazła się w okolicach Dęblina, wchodząc w skład tzw. grupy uderzeniowej, która znad rzeki Wieprz 15/16.08.1920 r. rozpoczęła kontrofensywę. Przyczyniła się ona do odrzucenia Rosjan spod Warszawy. Następnie Susała ze swoją jednostką trafił pod Brześć Litewski, by wziąć udział w kolejnym etapie wielkiej kontrofensywy – w bitwie niemeńskiej. W połowie września Susała znalazł się w okolicach Prużan, gdzie rozgorzały ciężkie boje. 17.09.1920 r., podczas zdobywania wsi Sławno, ppor. Kazimierz Susała został śmiertelnie raniony. Jego zwłoki na kolejowej platformie w asyście towarzyszy broni z kompanii, którą dowodził, przewiezione zostały do Samostrzela, a następnie na lawecie armatniej w kondukcie żałobnym przetransportowane do Sadek. Na sadkowskim cmentarzu odbyła się msza polowa i wielka społeczna manifestacja patriotyczna. Po latach jedna z ulic Sadek otrzymała imię swojego bohatera – Kazimierza Susały. Za swoje oddanie ojczyźnie i zasługi wojenne został awansowany do stopnia por.

autor publikacji : Sławomir Łaniecki

bibliografia : S. Łaniecki, Porucznik Kazimierz Susała (1895-1920) [w:] Zeszyty Historyczne Muzeum Ziemi Krajeńskiej, cz. 1, pod red. S. Łanieckiego, T. Pasieki, Nakło 2004.

powrót do poprzedniej strony | do góry