Powstańcze biografie

 Szukaj w bazie danych 

  A B C Ć D E F G H I J K L Ł M N Ń O P R S Ś T U W Y Z Ż    

Brzeziński Stefan

Brzeziński Stefan (1903-1976), ur. 23.07.1903 r. w Nekli, w ówczesnym powiecie średzkim, a obecnie wrzesińskim. Był synem Wojciecha i Franciszki z domu Sobczak, miał 3 młodsze siostry. Uczęszczał do niemieckiej szkoły, co w przyszłości zaowocowało dobrą znajomością języka niemieckiego. W chwili wybuchu powstania był jednym z najmłodszych powstańców, miał 15 lat. W rodzinnym archiwum zachowały się dokumenty potwierdzające udział w powstaniu. Jeden z nich to zaświadczenie podpisane przez Zdzisława Beutlera, potwierdzające, że Stefan Brzeziński wstąpił do powstańców jako ochotnik 5.01.1919 r. i brał udział w walkach pod Szubinem, Samoklęskami Małymi, Turem, Brzózkami i Rynarzewem. Udział w powstaniu i zweryfikowanie przed 1939 r. pod numerem 7890 (Koło Nekla) poświadczyło Centralne Archiwum Wojskowe w wystawionym 2.10.1968 r. zaświadczeniu. Po Powstaniu Wielkopolskim razem z innymi Poznańczykami w szeregach 15. Płk. Ułan. Wlkp. walczył pod Kijowem w wojnie polsko-bolszewickiej. Później był listonoszem w Poznaniu.
W czasie II wojny światowej trafił do obozu koncentracyjnego w Auschwitz. W archiwum rodzinnym zachował się dokument z 31.01.1973 r. z Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, w którym znajduje się informacja, że został przywieziony do KL Auschwitz 3.09.1943 r. i otrzymał numer obozowy 145688. Pod datą 10.11.1943 r. notowany był w książkach szpitala obozowego Blok 21 chirurgia. Nie była to poważna dolegliwość, chirurgicznie usuwano mu ząb. Z obozu koncentracyjnego w Auschwitz Niemcy wywieźli go jednym z ostatnich transportów przed oswobodzeniem obozu przez wojska sowieckie. Udało mu się uciec z wagonu (ucieczkę przeżył on i jeden z współwięźniów). W zaświadczeniu naczelnika gminy Michałkowice z 9.02.1945 r., w  którym mowa właśnie o tej ucieczce,  czytamy: "Wyżej wymieniony posiada na lewej ręce wytatuowany nr. kolejny 145 688 i udaje się do swojego stałego miejsca zamieszkania w Poznaniu". Syn Stefana Jacek Brzeziński tak mówi o tym okresie życia swego ojca: "Co do okoliczności wywózki do obozu to istnieje tylko przekaz, że Niemcy wyłapywali resztki żyjących powstańców.
Podobno mieli dokładne dane personalne i adresowe. Trafiali bezbłędnie. Po aresztowaniu Ojciec trafił do więzienia na ul. Młyńską, stamtąd do fortu VII, a następnie do obozu. W domu o tych czasach nie mówiło się dużo. Po prostu Ojciec jakiekolwiek dyskusje na ten temat zbywał milczeniem. Nie mógł też oglądać filmów przedstawiających czasy wojenne. W obozie przeżył może również dlatego, że z zawodu Ojciec był murarzem-cieślą /miał papiery czeladnicze, które zaginęły w czasie wojny/. Niemcy wiedząc o tym, skierowali Go do komanda budowlanego, które pracowało poza obozem Auschwitz na terenie Birkenau".
Po wojnie Stefan Brzeziński dalej pracował jako listonosz w Urzędzie Pocztowym Poznań 2. W 1968 r. przeszedł w wieku 65 lat na emeryturę. Był osobą bardzo rodzinną. Tak wspomina go wnuczka Agnieszka Brzezińska: "Do dziś pamiętam zabawy z nim (urodziłam się w 1971 r.) w ułanów. Dosiadałam Dziadka jak prawdziwego wierzchowca, przywiązywałam na sznurku mojego misia i inne zabawki i wymachując ,,szablą" gnałam dokoła stołu, jadąc wierzchem na Dziadku, pokrzykując ,,wio!" z armią zabawek z tyłu. Dziadek był bardzo cierpliwy i łagodny. Uwielbiałam spacery z Nim między ogródkami działkowymi na poznańskim Łazarzu, zbieranie biedronek i ślimaków do wiaderka (On je później wszystkie ratował wypuszczając na wolność)".
Stefan Brzeziński był dwukrotnie żonaty. Z małżeństwa z Pelagią z domu Graczyk (ur. 14.11.1904 r.), córką Wojciecha i Wiktorii z domu Ignaszak, małżonkowie doczekali się syna Stanisława (ur. 1927) oraz córki Doroty (ur. 1932). Pierwsza żona Pelagia zmarła w 18.09.1944 r. i pochowana została na cmentarzu na Miłostowie. Następnie 15.07.1945 r. Stefan Brzeziński ożenił się ze Stefanią z domu Karpisiak (24.07.1907-8.06.1995) pochodzącą ze Stęszewa, córką Józefa i Franciszki z Szajkowskich. Z tego małżeństwa na świat przyszedł syn Jacek (ur. 1946). Najstarszy syn Stanisław w czasie II wojny światowej został wywieziony na roboty do Niemiec. Po powrocie do Polski zamieszkał na Śląsku w Rudzie Śląskiej, gdzie mieszka do dziś. Pracował w kopalni. Córka Dorota przeprowadziła się po wojnie do Zielonej Góry, mieszka tam do dziś.
Zmarł 12.11.1976 r., został pochowany na cmentarzu na Miłostowie, gdzie spoczywa w rodzinnym grobie razem z drugą żoną Stefanią (zmarła w 1995 r.).
Uhonorowany został: Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 "Polska Swemu Obrońcy"; w styczniu 1958 r. Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym; w październiku 1958 r.odznaką "400 Lat Poczty Polskiej";  w grudniu 1972 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski; w  lipcu 1973 r. Odznaką Grunwaldzką; pośmiertnie w lutym 1988 r. Krzyżem Oświęcimskim.

autor publikacji : M. Pawełczyk / J. i A. Brzezińscy / K. Czechowska

powrót do poprzedniej strony | do góry