Na cmentarzu parafialnym w Kcyni, po lewej stronie od wejścia, znajduje się pomnik-mogiła poległych i zmarłych od ran powstańców wielkopolskich. Mogiła zbiorowa otoczona jest murkiem, a sam pomnik ma kształt ściany z ciosów kamiennych.

Całość dekoruje przedstawienie czapki powstańczej. Pierwszy pomnik powstał w 1922 r. Niestety został zniszczony przez Niemców w 1939 r. Odbudowano go w 1948 r., swym kształtem nawiązuje do swojego przedwojennego poprzednika. Na pomniku umieszczono dodatkowo 3 tablice z nazwiskami ofiar II wojny światowej w Kcyni i okolicy.

Starania, by w miejsce kopca ziemnego na kcyńskim cmentarzu ufundować poległym powstańcom pomnik z prawdziwego zdarzenia, rozpoczęto w 1922 r. „Nareszcie po kilkakrotnych obradach przystąpiono intensywnie do budowy pomnika dla poległych miasta Kcyni i już roboty rozpoczęto. Cóż kiedy brak pieniędzy… i znów pieniędzy… zaś milionerzy nasi, którzy szczególną poległym zachować powinni wdzięczność, nie poczuwają się do ofiarności” - grzmiał ukryty pod pseudonimem autor w „Dzienniku Bydgoskim”, który nawoływał do składania datków i w swoim artykule wymieniał pierwszych darczyńców, obiecując kolejnym również upublicznienie ich hojności.

W kolejnych doniesieniach prasowych anonimowy autor poszedł jeszcze dalej i wymienił tych, którzy nie złożyli ofiar na ten cel. Wymienieni zażądali od redakcji sprostowania, tłumacząc, że dotychczas się nie złożyli na budowę pomnika, gdyż nikt od nich tego nie wymagał. Odpowiedź autora podpisującego się pseudonimem „Wścibski” ukazała się w prasie, pisał, że mieszkańcy sami powinni poczuwać się do obowiązku i na konto w Banku Ludowym w Kcyni wpłacać stosowne sumy, a nie po 100 czy 200 marek. Takiej kwoty zdaniem autora nie opłacało się brać pod ostre pióro. Komitet budowy stanowił ks. kanonik Jan Opieliński, burmistrz Władysław Rybarczyk, komisarz obwodowy Bolesław Nowacki i por. rez. Tadeusz Pietrykowski.

Uroczyste odsłonięcie pomnika odbyło się w niedzielę, 29.10.1922 r. „Niżej podpisany komitet prosi wszystkie pułki, formacje wojskowe, które walczyły na kcyńskim odcinku o przesłanie delegacyj (…). Tak samo rodziny po poległych wojakach, towarzystwa b. powstańców i wojaków prosimy o przybycie do Kcyni celem wzięcia udziału w tej uroczystości”. Odzew był spory. Przybył wojewoda Witold Celichowski, delegacje weteranów z Wielkopolski, przedstawiciele władz wojskowych i cywilnych oraz rzesze mieszkańców miasteczka i okolicy. Święto rozpoczęto mszą świętą z udziałem orkiestry 16. pułku ułanów z Bydgoszczy. Następnie uformowany z delegacji i mieszkańców pochód udał się na cmentarz. Tam ks. kanonik Jan Opieliński dokonał aktu poświęcenia pomnika.

O powstańcach, którzy złożyli swe życie w imię wolności i pochowani zostali na cmentarzu w Kcyni, pamiętano w czasie uroczystości patriotycznych nie tylko rocznicowych. Także dzisiaj władze i mieszkańcy Kcyni organizują uroczystości pamięci Powstania Wielkopolskiego, w których jednym z elementów jest złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem-mogiłą.

Upamiętnieni zostali: dca oddziału kcyńskiego Józef Codrow (ur. 1884 r.) śmiertelnie ranny 8.01.1919 r. pod Szubinem; st. szer. kompanii kcyńskiej Florian Bochacz lub Bóchacz (ur. 1897 r.), z Kcyni, poległy 8.01.1919 r. pod Szubinem; szer. kompanii kcyńskiej Jan Szyperski (ur. 23.06.1900 r.) z Kcyni, poległy 8.01.1919 r. pod Szubinem; szer. baonu kcyńskiego Leon Bajer z Kcyni poległy 28.01.1919 r. pod Paterkiem; szer. Franciszek Palicki (ur. 2.10.1888 r. w Kcyni) z Kcyni zmarł 29.01.1919 r. w wyniku odniesionych ran w kcyńskim lazarecie; Walenty Kalka z Kcyni; st. szer. oddziału samochodowego Klemens Dastych zmarły w wyniku odniesionych ran 10.09.1919 r. w Poznaniu; szer. Franciszek Wietrzykowski zmarły 17.09.1919 r. w kcyńskim lazarecie; Stefan Knach z Kcyni; szer. 1. kompanii wrzesińskiej Franciszek Kaźmierczak zmarły 20.03.1919 r. w Poznaniu; szer. Marian Trawczyński (ur. 23.03.1898 r.) poległy 3.02.1919 r. pod Szubinem, pochowany w Poznaniu; szer. 8. kompanii 10. Płk. Strzel. Wlkp. Stanisław Styziński (ur. 18.08.1895 r. w Głuszynach koło Szamotuł) poległy 11.04.1919 r. pod Kcynią, pochowany w Głuszynach; szer. 2. kompanii baonu kcyńskiego Ludwik Kuffel z Nakła, poległy 17.02.1919 r. pod Studzienkami koło Kcyni; kpr. kompanii nakielskiej Tomasz Janicki (ur. 1897 r.), z Paterka, poległy 7.02.1919 r. pod Paterkiem; Leon Lasecki z Laskownicy; plut. 2. kompanii karabinów maszynowych 9. Płk. Strzel. Wlkp. Kazimierz Graczyk z Białężyc koło Wrześni poległy 5.06.1919 r. pod Paterkiem; szer. Czesław Dobosz z Bnina poległy pod Nową Wsią 2.02.1919 r.; kpr. 2. kompanii wrzesińskiej Józef Fiszer (ur. 9.02.1900 r. w Biechowie koło Wrześni) zmarły 1.02.1919 r. w Kcyni, pochowany w Biechowie; szer. kompanii poznańskiej Wincenty Galant z Gutowy koło Środy (ur. 8.01.1899 r.) zmarły 4.02.1919 r. w Kcyni, pochowany w miejscowości Gutowy; kpr. kompanii nakielskiej Konstanty Jankowski z Polichna poległy 3.02.1919 r. pod Szczepicami; szer. Józef Bizorowski z Wieszek koło Szubina poległ 9.02.1919 r. pod Studzienkami; 45-letni szer. Jan Damazyn ze Szczepic ranny w swojej wsi 31.01.1919 r., zmarł w wyniku odniesionych ran w czasie transportu do szpitala polowego w Kcyni; borowy Wilke ze Szczepic; szer. Szczepan Ciężki z Rzemieniewic poległy 7.02.1919 r. pod Studzienkami; szer. 5. kompanii 10. Płk. Strzel. Wlkp. Kazimierz Szczepaniak z Chłapowa poległy 1.04.1919 r. pod Paterkiem; szer. 3. kompanii Płk. Strzel. Wlkp. Franciszek Chabowski ze Śliwic poległy pod Polichnem; Walenty Janek z Chorzępwa; Izydor Szymaniak ze Świątnik; Marian Grobczyński z Janowca; szer. 1. poznańskiej kompanii wywiadowczej Stanisław Wiśniewski ze Stęszewa koło Poznania poległy 31.01.1919 r. w Szczepicach; 35-letni kpr. 1. poznańskiej kompanii wywiadowczej Zygmunt Sikora z Kołaczkowa koło Wrześni poległy 31.01.1919 r. pod Szczepicami; Franciszek Kosiński z Rozstrzębowa; szer. baonu gnieźnieńskiego Andrzej Budziniak (ur. 8.10.1889 r. w miejscowości Imiołki koło Gniezna) poległy 29.01.1919 r. w Kowalewku koło Szubina, pochowany w miejscowości Sławieńska koło Gniezna; szer. kompanii kłeckiej Franciszek Balcerek (ur. 1899 r. w Sławnie koło Gniezna) zmarły 30.01.1919 r. w Kcyni, pochowany w Sławieńskach koło Gniezna.