Miejsca pamięci narodowej

Głaz pamiątkowy ku czci powstańców z Janikowa

miejscowość : Janikowo
gmina : Janikowo
powiat : inowrocławski
województwo : kujawsko-pomorskie » pokaż na mapie

W dniu Święta Niepodległości 11.11.2009 r. w Janikowie został odsłonięty pomnik ku czci uczestników Powstania Wielkopolskiego z terenu Janikowa i okolic.
Janikowo w okresie powstania było małą miejscowością nieopodal Inowrocławia, z uwagi jednak na swoje położenie miało dość istotne znaczenie strategiczne. To tutaj przebiegała ważna linia kolejowa łącząca Inowrocław z Poznaniem, a przede wszystkim duży most kolejowy posiadający umocnienia i zasieki. 4.01.1919 r., a więc w dzień poprzedzający jedną z ważniejszych bitew Powstania Wielkopolskiego, bitwę o Inowrocław, grupa powstańców pod dowództwem Ludwika Gajewskiego dokonała brawurowej akcji opanowania dworca kolejowego, poczty, a także wspomnianego mostu. Dokładny opis tamtych wydarzeń relacjonował w swych pamiętnikach publikowanych na łamach „Dziennika Kujawskiego” dr Zygmunt Czapla, uczestnik bitwy o Inowrocław, człowiek zasłużony dla miasta. Oto fragment:
„Do oswobodzenia Janikowa przyczynił się Ludwik Gajewski, przy pomocy Urbańskiego i Walentego Kawczyńskiego rozbroił on 4 stycznia 1919 roku podchorążego, dyżurującego na stacji kolejowej i 6 żołnierzy poczem zmusił załogę mostu do dobrowolnego ustąpienia. W ręce polskie dostały się 3 kulomioty, 36 karabinów, 30 granatów ręcznych i 2000 sztuk amunicji. Następnie obsadził Gajewski wraz z Kanarkiewiczem pocztę rozbroiwszy 6 urzędników. Obsługę telefonu powierzono młodszemu Kaszyńskiemu. We wsi Janikowo zaś odebrano broń żandarmowi i 3 urzędnikom celnym. Kulomiotami zabezpieczono dworzec. Z nadeszłego pociągu popołudniowego zabrano jeszcze 10 karabinów wraz z amunicją”.
Uroczystości w Janikowie rozpoczęła msza św. w intencji Ojczyzny w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, którą celebrował i homilię wygłosił proboszcz ks. Antoni Michalak. Po mszy odbył się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru z Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury. Następnie uroczystości kontynuowane były na placu obok dworca kolejowego, gdzie z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Janikowa stanął pomnik poświęcony uczestnikom zrywu powstańczego w latach 1918-1919, upamiętniający walkę o odzyskanie niepodległości i wyzwolenie spod zaboru pruskiego ziemi kujawskiej. W ten sposób aktywnie działające Towarzystwo Przyjaciół Janikowa zrealizowało jeden ze swoich wcześniej obranych celów. Pod kierownictwem prezesa Sebastiana Witkowskiego (członek TPPW), szczególny wkład w tworzenie tego dzieła mieli: panie M.Lewandowska, D.Świetlik, panowie W.Kasner, B.Maniakowski, A.Gajewicz, W.Kranc i R.Cyms (członek TPPW). Odsłonięcia monumentu dokonał burmistrz Janikowa Andrzej Brzeziński w towarzystwie wnuków powstańców: Rafała Cymsa – wnuka kpt. Pawła Cymsa, legendarnego dowódcy oddziałów zdobywających Inowrocław, oraz Piotra Gajewskiego – wnuka dowódcy powstańców z Janikowa. Pomnik poświęcił ks. A.Michalak, a modlitwę wygłosił pastor miejscowego zboru Kościoła Chrześcijan Ewangelicznych - Dariusz Perlikowski. Wśród delegacji przybyłych na uroczystość byli między innymi: prezes TPPW oddziału bydgoskiego Marian Kadow, prezes inowrocławskiego Koła TPPW Wojciech Paluszyński, przewodniczący Rady Powiatu Piotr Czarnoleski, władze miasta w osobach burmistrza i zastępcy oraz przewodniczącego Rady Miasta, a także dyrekcji miejscowych szkół. Na uwagę zasługuje liczny udział mieszkańców Janikowa.

autor publikacji : Rafał Cyms

powrót do poprzedniej strony | do góry