Miejsca pamięci narodowej

 Szukaj w bazie danych 

     w polu --------------- nazwa miejsca miejscowość gmina powiat województwo treść autor publikacji bibliografie linki   

Pomnik i mogiła powstańców w Brzozie pod Bydgoszczą

miejscowość : Brzoza
gmina : Nowa Wieś Wielka
powiat : bydgoski
województwo : kujawsko-pomorskie » pokaż na mapie

Niedziela, 15.01.2012 r., na trwałe zapisała się w historii Brzozy pod Bydgoszczą. W tym dniu miała miejsce uroczystość odsłonięcia i poświęcenia odbudowanego pomnika Powstańców Wielkopolskich. 93 lata temu w Brzozie, która znalazła się na froncie północnym powstańczych zmagań, toczyły się zacięte boje powstańców z wojskami Grenzschutzu. W nocy z 19 na 20.01.1919 r. niemiecki Grenzschutz w bestialski sposób zabił rannych powstańców wielkopolskich, których pochowano przy lesie na wzgórzu zwanym Kozakiem. W 1923 r. społeczeństwo Brzozy i okolicy ufundowało swoim bohaterskim obrońcom pomnik mauzoleum, który stanął nad mogiłą pochowanych w 1919 r. powstańców. Przetrwał do okresu okupacji niemieckiej. Latem 1940 r. Niemcy polecili mieszkańcom Brzozy zburzyć pomnik, który przypominał im bohaterskie zwycięstwo powstańców w 1919 r. Został przewrócony i zasypany ziemią, w ten sposób próbowano wymazać z pamięci mieszkańców bohaterstwo polskiego żołnierza. Po zakończeniu wojny 27.09.1964 r. na miejscu pomnika z 1923 r. postawiono pamiątkowy pomnik z okolicznościową tablicą. ZOBACZ MATERIAŁ FILMOWY Z ODSŁONIĘCIA POMNIKA W BRZOZIE ---- ZOBACZ TUTAJ
Jednak w mieszkańcach Brzozy cały czas wzrastał pomysł odbudowy pomnika mauzoleum, który był chlubą i dumą tej miejscowości. W 1999 r. rozpoczęto przygotowania w celu przywrócenia pamięci o czynach patriotycznych Brzozy i jej okolicy. W 2001 r. szkoła podstawowa przyjęła imię Powstańców Wielkopolskich, a w 2005 r. zawiązał się Gminny Komitet Odbudowy Pomnika Powstańców Wielkopolskich w Brzozie, głównym inicjatorem tego przedsięwzięcia był pan Alojzy Żmudziński. Przewodniczącym komitetu został sołtys Brzozy pan Waldemar Owczarzak.
Efekt społecznej pracy komitetu jest zachwycający. Uczestnicy niedzielnej uroczystości zostali zauroczeni widokiem odsłoniętego monumentu, który w całości został odtworzony zgodnie z tym z roku 1923. Odsłonięcie odbudowanego pomnika poprzedziła msza święta odprawiona w intencji powstańców przez ks. biskupa dr. Jana Tyrawę, ordynariusza diecezji bydgoskiej. Zaproszonych gości powitał gospodarz tej ziemi, wójt gminy Nowa Wieś Wielka, pan Wojciech Oskwarek. Na uroczystość przybyli: Ewa Mes – wojewoda kujawsko-pomorski, Dariusz Kurzawa – wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego, Marian Kadow – prezes honorowy Zarządu Oddziału Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Bydgoszczy, Kamila Czechowska - dyrektor Muzeum Ziemi Szubińskie, radni powiatu bydgoskiego, radni gminy Nowa Wieś Wielka, delegacje szkół, OSP w Brzozie i Nowej Wsi Wielkiej, instytucji i stowarzyszeń, prezesi kół TPPW 1918-1919 w Mroczy im. ppor. Franciszka Borzycha – mjr Jarosław Odrobiński, w Inowrocławiu – Rafał Cyms, wnuk ktp. Pawła Cymsa, który walczył o Brzozę w 1919 r., w Barcinie – Grzegorz Michalak, w Bydgoszczy – Andrzej Grubczyński, w Szubinie im. ks. radcy Ludwika Sołtysińskiego – Piotr S. Adamczewski. Uroczystości odbyły się przy udziale kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego i orkiestry wojskowej, a wartę przy pomniku zaciągnęli: żołnierze, harcerze, strażacy i grupy rekonstrukcyjne w historycznych mundurach z okresu powstania. Pamięć bohaterskich powstańców swoją obecnością uczcili również kibice klubu sportowego Zawisza w Bydgoszczy oraz licznie przybyłe poczty sztandarowe.
Odsłonięty pomnik mauzoleum poświęcił ks. bp. Jan Tyrawa, następnie odbył się apel pamięci, salwa honorowa, złożenie wieńców i zapalenie zniczy.
Odsłonięty pomnik w Brzozie jest „perłą w koronie” Miejsc Pamięci Narodowej poświęconych powstańczej glorii w województwie kujawsko-pomorskim, a społeczne zaangażowanie i poświęcenie osób z komitetu odbudowy zasługuje na najwyższe uznanie.
W mogile spoczywa dwunastu z nich pochowano na wzgórzu w Brzozie:
szer. Stanisława Chęsiaka
szer. Tadeusza Ciesielskiego
szer. Walentego Górnego
szer. Mariana Krupskiego
szer. Maksymiliana Krzymińskiego
szer. Józefa Łysiaka
szer. Kacpra Myślińskiego
szer. Józefa Skrysiakszera
szer. W. Szmytkowskiego
szer. Wojciecha Szymańskiego
szer. Leona Tyczkę
szer. Jana Wiśniewskiego.

autor publikacji : Piotr S. Adamczewski

bibliografia :

powrót do poprzedniej strony | do góry