Aktualności

Powstańcy wielkopolscy w wojnie polsko-bolszewickiej

data: 2012-07-20, autor: Kamila Czechowska

Po Powstaniu Wielkopolskim część wojsk wielkopolskich została skierowana na front wschodni. Powstańcy w szeregach armii wielkopolskiej brali udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Zaprawieni w zimowych bojach na terenie Wielkopolski już nie powstańcy a żołnierze stanowili dla Armii Polskiej doskonały zastrzyk sił. Armia ta liczyła około 200.000 osób. Społeczeństwo Wielkopolski wsparło także finansowo wysiłek zbrojny. Mieszkańcy tych ziem przekazywali nie tylko środki finansowe, ale także kosztowności, by zasilić budżet państwa, które na chwilę po odrodzeniu zostało wystawione na taką próbę sił. Nie wszyscy po wojnie wrócili do swych rodzin. Część zginęła na polu bitwy. Niektórzy zaginęli i jeszcze kilka lat po zakończeniu działań wojennych w prasie wielkopolskiej ukazywały się ogłoszenia, w których rodziny Wielkopolan poszukiwały zaginionych.

Na święto 15 sierpnia przygotowaliśmy wystawę ROK 1920 PLAKATY, którą tworzą plakaty ze zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (Opracowanie: Centralna Biblioteka Wojskowa, Druk: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej).
Plansze przekazał do naszego muzeum Stanisław Jackiewicz z Szubina.
Na okładce umieszczono tekst: „Wojna polsko-rosyjska, tocząca się w latach 1919-1920, to jedna z najbardziej dramatycznych, lecz także najpiękniejszych kart w dziejach oręża polskiego. Wojsko polskie nie tylko odniosło spektakularne zwycięstwo, które zapewniło Ojczyźnie suwerenność i swobodny rozwój, ale także uchroniło Europę przed zalewem komunizmu. Działania wojenne trwające od lutego 1919 roku do października 1920 roku objęły, oprócz słynnej bitwy warszawskiej nazywanej „Cudem nad Wisłą”, wyprawę kijowską, bitwę pod Komarowem oraz bitwę nad Niemnem. Wojna z bolszewikami była nie tylko starciem o granice, ale także o zachowanie suwerenności narodowej, zagrożonej przez strategiczne plany Moskwy dotyczące rozszerzenia rewolucji komunistycznej na całą Europę. Rozkaz Michaiła Tuchaczewskiego, dowódcy Frontu Zachodniego Armii Czerwonej, nie pozostawił wątpliwości, jaki los czeka odrodzoną Rzeczpospolitą w wypadku Pożarki: „ Po trupie Białej Polski wiedzie droga do wszechświata pożaru. Na naszych bagnetach przeniesiemy wolność wyzyskiwanej ludzkości”. Natomiast zamierzeniem strony polskiej było oderwanie od Rosji narodów zamieszkujących jej zachodnie i południowe pogranicza oraz połączenie ich ścisłymi więzami federacyjnymi z Polska. Losy wojny rozstrzygnęły się ostatecznie w sierpniu 1920 roku na przedpolach Warszawy. Wojsko polskie, realizując wytyczne Naczelnego Dowództwa z Pierwszym Marszałkiem Polski Józefem Piłsudskim na czele, dzięki zaskakującemu kontruderzeniu odrzuciło Armię Czerwoną sprzed bram stolicy. To starcie ocaliło niepodległość Polski i zadecydowało o klęsce bolszewickiego marszu na Zachód. Dzięki zastosowanej przez Polaków taktyce, bitwa warszawska została nazwana przez lorda Edgara Vincenta D’Abernon, szefa misji brytyjskiej w Polsce, osiemnastą decydująca bitwą w dziejach świata. Francuzi porównywali ją natomiast do bitwy nad marną, która w 1914 roku ocaliła nie tylko Paryż, ale cała Europę.
Atmosferę panującą w pamiętnym roku 1920 doskonale oddają plakaty powstałe w tamtym czasie. Zawierają one treści głównie patriotyczne i propagandowe. Wykonano je w technice litograficznej lub offsetowej.
Wśród pokaźnej kolekcji plakatów, zgromadzonych w zbiorach specjalnych Centralnej Biblioteki Wojskowej, na szczególną uwagę zasługują – prezentowane w publikacji − litografie barwne z okresu wojny polsko-bolszewickiej. Charakteryzują się one sugestywnymi hasłami: „Do broni!”, „Wstąp do wojska- broń ojczyzny” oraz odpowiednimi, mocnymi obrazami i częstym wykorzystaniem symboliki narodowej”.
Plakaty stworzyli: Edmund John, Felicjan Szczęsny Kowarski, Kamil Mackiewicz, F. Nieczuja-Urbański, Stanisław Siestrzeńcewicz, Tadeusz Waśkowski, Stanisław Sawiczewski oraz Tadeusz Gronowski, kilka podpisanych jest tylko inicjałami, kilka jest anonimowych.
Wystawa czynna od 13 do 31 sierpnia.

powrót do poprzedniej strony | do góry | pozostałe aktualności